'Omschakelen naar biologische akkerbouw waar avontuur'

De Thoolse akkerbouwer Hans Akkermans had altijd al interesse in biologische landbouw. Toen hij van de HAS kwam, overwoog hij serieus om over te schakelen, maar deed het toen toch niet. Een belangrijke reden daarvoor was dat hij ertegen opzag om met personeel te werken.

Akkermans wil op zijn bedrijf van 60 hectare een inkomen realiseren op een manier die bij hem past. Eigenlijk zou hij dat het liefst doen met een extensief bouwplan, maar dat lukt niet op dat areaal.

Opties

De opties zijn dan: intensiveren, een baan erbij nemen of grond huren of kopen. Dat laatste is voor hem geen optie, met de huidige hoge grondprijzen. Een baan erbij heeft hij in het begin wel gedaan, maar het liefst focust hij op het bedrijf.

Bovendien ziet hij de kosten van gewasbeschermingsmiddelen jaarlijks stijgen. Hij geeft daar nu 60 procent meer aan uit dan tien jaar geleden. 'Je moet er steeds meer instoppen om hetzelfde resultaat te halen.' Als voorbeeld noemt hij het spuiten tegen schimmels in suikerbieten. 'De eerste keer ging de opbrengst met één keer spuiten met een sprongetje omhoog. Nu is vier keer spuiten soms nog niet genoeg.'

Dat ging hem steeds meer tegenstaan. 'Aan de ene kant moet je steeds meer moeite doen, anderzijds komen er steeds meer restricties. Het eind is een keer zoek. Bovendien: is het allemaal gezond, voor jezelf en je omgeving?'

Akkermans koos voor een gefaseerde omschakeling van zijn bedrijf naar biologisch. Anders zou hij in de omschakelperiode van twee jaar wél extra kosten hebben, maar tegelijk lagere opbrengsten en nog steeds gangbare prijzen. Dat is financieel een te grote uitdaging. Hij heeft voor de komende jaren zijn bouwplan zo ingevuld, dat hij zo lang mogelijk op gangbare percelen aardappels en uien kan telen.

Vorig jaar zaaide hij het eerste perceel in met grasklaver voor biologische teelt. In vier jaar wil hij alle percelen omschakelen, elk jaar ruwweg een kwart. Dan kan hij na zes jaar alles afzetten op de biomarkt.

Twee werelden

De Zeeuw merkt dat biologisch een andere manier van ondernemen is dan gangbaar, met een eigen netwerk met andere leveranciers van kennis en producten, en met andere afnemers. 'Dat is het moeilijkst. Gangbaar en biologisch zijn twee aparte werelden.'

Akkermans is nu vooral aan het uitzoeken hoe hij biologische landbouw op zijn bedrijf het best kan invullen. Hij puzzelt nu bijvoorbeeld met het op elkaar afstemmen van zaai- en schoffelsystemen. Schoffelen wordt voortaan een van de meest voorkomende bewerkingen. Maar de beste combinatie vergt ook de hoogste investering. Hij zoekt naar samenwerking met een bioveehouder (het liefst niet te ver weg) en naar nieuwe afnemers.

'Fatsoenlijke boterham'

De Thoolse teler hoopt dat hij met biologische akkerbouw meer mogelijkheden krijgt om met een gevarieerd bouwplan 'een fatsoenlijke boterham te verdienen'. Want bij gangbare akkerbouw dragen alleen de intensieve gewassen bij aan een netjes inkomen. Tenminste, in goede jaren; vorig jaar was dat zeker niet het geval. Maar hij ziet door die intensieve gewassen de bodem achteruit gaan.

Als biologische akkerbouwer heeft hij keus uit veel meer gewassen, ook voor hem nieuwe gewassen, zoals pompoenen, suikermais en kroten. 'Ik moet ervaring opdoen met welk gewas het hier op deze grond goed doet en wat mij ligt', zegt de omschakelaar.

Effect op bodem

Het spreekt hem aan dat je als biologische boer de teelt wat meer 'uit handen geeft'. Akkermans: 'Bij gangbaar is voor ieder kwaaltje wel een oplossing, maar dat roept vaak weer een nieuw kwaaltje op. Ondertussen heeft er wel iemand aan verdiend, maar niet de boer.'

Hij ziet zelf liever het grote geheel. 'Belangrijk is een gezonde bodem, waar geen chemie is toegepast. Al dat ingrijpen steeds! Nu ook weer met het poten van de aardappels. Wat je allemaal wordt geacht te doen om zilverschurft en gaatjes te voorkomen. Wat is het effect daarvan op de bodem?'

Zelf kiezen

Tegelijk constateert hij dat je als teler geen keus hebt. Hij hoopt na zijn omschakeling zelf meer te kunnen kiezen. Hij blijft wel realistisch. 'Biologisch boeren is vast ook niet allemaal halleluja. Het past wel beter bij me, hoop ik. En ik hoef er niet rijk van te worden, al zou een belegde boterham wel prettig zijn.'

Akkermans verwacht dat gangbaar zal toegroeien naar biologisch. 'In de hele maatschappij zie je die trend. Ik verwacht dat de biosector daarom zal blijven evolueren, om weer op een andere manier onderscheidend te blijven.'