Demo met innovatieve ruwvoerteelten bij Tilburg

De ruwvoerteelt is flink in beweging. Nu provincie Noord-Brabant mais in de beklaagdenbank heeft gezet, zoekt de agrarische sector naar alternatieven. Ook komen er steeds meer voedergewassen bij die geschikt zijn voor speciale doeleinden, zoals eiwitleverancier, het vervangen van een deel van het krachtvoer, bodemverbetering dankzij een sterke beworteling of meer structuur in het voederrantsoen.

Bovendien kunnen de nieuwe gewassen bijvoorbeeld goed in het bouwplan passen als tweede gewas, of als derde gewas dat nodig kan zijn om te voldoen aan de diversificatievoorwaarden voor vergroening.

Relatief onbekend

Om veehouders kennis te laten maken met de nieuwe voedergewassen, zaait Alliance op een demoveld achter loonbedrijf Van Broekhoven bij Tilburg acht van deze ruwvoergewassen in die al wel in de belangstelling staan, maar in de praktijk nog weinig bekend zijn: voederbieten, sorghum, vezelhennep, luzerne, veldbonen, zomererwten, soja en grasmengsels met klaver of kruiden.

Daarnaast komen er acht demoveldjes met grasmengsels die geschikt zijn voor onderzaai in mais en enkele alternatieve zaaimethoden voor mais: ruitzaaien en vollevelds zaaien. Verder komen er demovelden met acht mengsels voor onderzaai in mais. Vanaf 2019 is dat verplicht op zand- en lössgrond.

Aanvulling

De acht nieuwe ruwvoergewassen kunnen om een specifieke reden een goede aanvulling zijn op het ruwvoerassortiment, vertelt Joris van der Pas van Alliance die het demoveld opzet.

Voederbieten bijvoorbeeld leveren een hoge voederwaarde van zo'n 1.150 VEM, bij een hoge gewasopbrengst. Vorig jaar waren er percelen waarbij 140 ton voederbieten van een hectare kwam. Het drogestofgehalte is met 17 procent wel lager dan bij suikerbieten.

Hoge voederwaarde

Dankzij de hoge voederwaarde van voederbieten kun je je eigen grond benutten voor krachtvoerteelt, legt Van der Pas uit. Het kan daarom ook een goede optie zijn als tweede gewas, of als derde gewas dat nodig is voor gewasdiversificatie om aan de vergroeningseisen te kunnen voldoen.

Voederbieten zijn bovendien een smakelijk gewas, dat zorgt voor hogere gehaltes in de melk. 'Koeien vechten erom bij het voerhek', zegt de adviseur van Alliance.

Sorghum

Op het demoterrein komen ook twee demoveldjes met sorghum. De voederwaarde daarvan is wel wat lager dan van mais, zo'n 900 VEM, maar sorghum heeft andere sterke eigenschappen. Het gewas heeft bijvoorbeeld een sterke en tegelijk fijn vertakte beworteling. Daarom is het geschikt voor percelen die een slechte structuur hebben of droogtegevoelig zijn.

Het wortelstelsel breekt door storende lagen heen en zorgt voor een lossere grond. 'Het is een interessant gewas om eens uit te proberen en te volgen, maar het moet zich nog wel bewijzen in Nederland', vertelt Van der Pas. 'Maar mais was ook niet van de ene op de andere dag een groot gewas.'

Luzerne

Luzerne is een ander gewas dat goed is voor de bodem. Het vlinderbloemige gewas bindt 60 tot 70 kilo stikstof uit de lucht en laat een goede bodemstructuur achter. Daarnaast levert het veel eiwit in het voerrantsoen. Luzerneteelt vraagt volgens de adviseur van Alliance wel veel aandacht.

Het gewas staat vaak drie jaar achter elkaar. Het eerste jaar is de opbrengst droge stof wat lager dan de twee jaren daarna. Luzerne kan slecht tegen berijden en kan pas worden gemaaid als 10 procent in bloei staat. Dan heeft het in de bodem wortelknolletjes gevormd met reservevoedsel. Het gewas kan slecht tegen te vroeg maaien.

Veldbonen

Net als luzerne leveren ook veldbonen en erwten veel eiwit. Veldbonen bestaan zelfs voor 25 procent uit eiwit. Het is ook een vlinderbloemig gewas dat stikstof levert aan de bodem. Volgens Van der Pas kunnen veldbonen vooral worden gezien als vervanger van soja, dat maatschappelijk onder vuur ligt. Op het demoveld komen zomerveldbonen en zomererwten.

Ook voor vezelhennep groeit de belangstelling bij veehouders. Dat is ook niet vanwege de voederwaarde, die ligt gemiddeld op slechts zo'n 500 VEM, maar het gewas kan vooral interessant zijn vanwege de structuur van het voer.

Vezelhennep bestaat voor zo'n 30 procent uit vezels. Het is een makkelijke teelt, stelt Van der Pas. Het kan vooral interessant zijn als derde gewas, als vervanger van hooi of om meer structuur in het voederrantsoen te krijgen.

Onderzaai van mais

Op het demoveld in Tilburg komen ook grasmengsels die geschikt zijn voor onderzaai in mais. Vanaf volgend jaar gelden er strengere regels voor maisteelt op zand- en lössgrond. Doel daarvan is minder uitspoeling van mineralen. Maistelers moeten of een grasmengsel onderzaaien in mais of na de maisoogst vóór 1 oktober een groenbemester inzaaien of vóór november een ander hoofdgewas inzaaien dat veel stikstof opneemt, zoals wintertarwe.

Op een demoveld voedergewassen mag mais niet ontbreken. Er wordt een aantal nieuwe rassen gezaaid, er komt een veld met gecoate kunstmest, zodat de mineralen langzamer vrijkomen en er komen alternatieve manieren van zaaien, zoals vollevelds en ruitzaaien.

Extra rij

Bij ruitzaaien ligt er op 37,5 centimeter een extra rij tussen de rijen, die gangbaar op 75 centimeter worden gezaaid. De zaadjes in de tussenrij komen niet naast de zaadjes in de rijen ernaast te liggen, maar juist naast de open delen tussen die zaadjes in de rijen ernaast.

Volgens Van der Pas zitten er nog wel praktische haken en ogen zaan beide zaaimethoden, maar is het vooral interessant om het effect ervan te laten zien.