Pesticiden geen acuut gevaar voor boerenzwaluw

De onderzochte monsters bevatten een of meer middelen tegen insecten, schimmels en onkruiden. De meeste van deze middelen komen waarschijnlijk uit insecten die boerenzwaluwen eten. Er werden ook middelen gevonden die niet meer of nooit in Europa gebruikt mogen worden.

In boerenzwaluwen zijn vijf insecticiden, vier fungiciden, drie herbiciden en twee biociden gevonden. Het insecticide DDT kwam het meeste voor: het werd in 93 procent van de monsters gevonden, gevolgd door het insectenwerend middel DEET in 22 procent van de monsters.

Concentratie

De gemeten concentraties zijn over het algemeen kleiner dan 0,1 milligram per kilo. In vier gevallen was de concentratie hoger, met de hoogste waarde voor het insecticide DDT: 1,9 milligram per kilo.

In de volwassen vogel zijn de hoogste concentraties DDT, permethrin en tembotrione aangetroffen. Deze stoffen lijken op te stapelen gedurende het leven. Het blijkt uit de literatuur dat de gevonden waarden van DDT geen acuut vergiftigend effect hebben op de boerenzwaluw.

Verboden middelen

DDT en hexachloorbenzeen zijn al sinds de jaren 70 van de vorige eeuw verboden in Nederland. De insecticide novaluron, heeft zelfs nooit een Europese toelating gehad, maar is wel in landen in Afrika toegelaten. Waarschijnlijk heeft de boerenzwaluw het middel in Afrika binnen gekregen.

Van DDT is bekend dat het nog op allerlei plekken in het Nederlandse milieu voorkomt omdat het niet of nauwelijks afgebroken wordt. Hexachloorbenzeen wordt ook nog aangetroffen in oppervlaktewater. Het is niet te zeggen waar de boerenzwaluw met deze stoffen in aanraking is gekomen.

Insecten

De meeste pesticiden komen waarschijnlijk via het voedsel, insecten, in de zwaluwen terecht. Insecten komen in aanraking met middelen gebruikt in landbouwgewassen. De route via vliegenbestrijding in de stal lijkt aannemelijk.
Ook pesticiden in het water kunnen een bron van besmetting zijn via drinken of doordat insecten als larve in het water leven en als volwassen rondvliegen.

Ook het nestmateriaal, grond, veren en haren, of houtverduurzamingsmiddelen in de balken waarop de nesten zitten in de stal, zijn mogelijke besmettingsroutes. Via de moedervogel komen pesticiden in de eieren terecht.