Ruime vruchtwisseling, minder ziektedruk

Frank van Poppel is een van de deelnemers aan het project 'Schoon water voor Brabant'. Samen met een aantal adviseurs probeert hij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zoveel mogelijk te beperken, zodat zo min mogelijk van deze middelen terechtkomen in het grond- en oppervlaktewater.

Tegelijkertijd wordt naar alternatieven gezocht die de gewassen goed beschermen en minder risico opleveren voor het grond- en oppervlaktewater. In Brabant nemen 750 telers en loonwerkers op 50.000 hectare Schoon Water-maatregelen.

Het akkerbouwbedrijf van de familie Van Poppel bestaat in totaal uit zo'n 145 hectare met aardappelen, suikerbieten, waspeen, mais, uien, zomergerst en grasland.

Positieve ervaringen

'Mijn ervaringen met ruime vruchtwisseling zijn positief', vertelt Van Poppel. 'We halen hoge opbrengsten en zien dat onze gewassen lang vitaal blijven. 'Bovendien hebben we minder last van ziekten en hebben we het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen behoorlijk kunnen terugdringen.'

De akkerbouwer neemt regelmatig monsters op zijn percelen om te zien hoe het is gesteld met de kwaliteit van de bodem op zijn percelen. 'Als de grond te veel aaltjes (Meloidogyne chitwoodi) bevat, zaaien we eerst gerst, gevolgd door een resistente groenbemester. Dit zorgt ervoor dat het aantal aaltjes op natuurlijke wijze vermindert.'

Hogere teeltopbrengst

'Verder zorgt zomergerst voor een hoger organisch stofgehalte in de bodem en daardoor uiteindelijk ook voor een hogere teeltopbrengst. We werken daarbij met niet-kerende grondbewerking, zodat alle voedingsstoffen voor de planten zoveel mogelijk in de bovenste grondlaag behouden blijven', zegt Van Poppel.

'Na het oogsten van de gerst nemen we opnieuw een monster om te zien of het aantal aaltjes is verminderd. Als dat het geval is, kunnen we bijvoorbeeld waspeen planten op het perceel.'

Zorba, Desi en Russet Burbank

Ruim 50 hectare van zijn grond gebruikt Van Poppel voor de aardappelteelt. 'Wij richten ons daarbij op de teelt van Zorba, Desi en Russet Burbank. Aardappelrassen zijn gevoelig voor vruchtwisseling. Een aardappel weet dat hij ergens is geweest. Als wij op hetzelfde perceel meerdere keren aardappels planten, neemt de opbrengst in kilo's af.'

Hij vervolgt: 'Daarom vind ik differentiatie van aardappelrassen en gewassen op onze percelen belangrijk. Ik probeer hierbij voor aardappelen een rotatieperiode van vijf tot zes jaar aan te houden. We wisselen af in de rassen op het perceel, om te voorkomen dat er na een aantal jaren hetzelfde ras staat als voorheen. We laten opbrengst liggen, als we niet wisselen in rassen.'

'Sterke afname ziektedruk'

Hij geeft aan dat de ziektedruk bij ruime vruchtwisseling sterk afneemt. 'Als je een gezond gewas teelt, dan is dat minder bevattelijk voor allerlei ziekten. Bij ons slaat alternaria bijvoorbeeld minder snel op de aardappelen en we kunnen ook phytophthora goed in bedwang houden. Verder zijn onze suikerbieten minder bevattelijk voor bladvlekkenziekte', zegt hij.

'Daardoor hoeven wij aanzienlijk minder gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken. Dat scheelt behoorlijk in de kosten. De andere kant van de medaille is dat wij ook laag renderende gewassen als zomergerst telen, om onze percelen gezond te houden. Dat is een financiële afweging die iedere agrarische ondernemer voor zichzelf dient te maken.'

Zelf kijken

Een andere tip die Van Poppel aan collega's wil meegeven, is om zelf regelmatig op het land te kijken hoe de gewassen erbij staan.

'Het is makkelijk om de kalender in de gaten te houden, of spuitadviezen over te nemen. Maar als je eerst zelf gaat kijken naar de planten, kun je zien wat er daadwerkelijk aan de hand is en bepalen of het noodzakelijk is om te spuiten. Elke keer dat je minder hoeft te spuiten, bespaar je kosten en is er minder emissie naar het grondwater.'

Boeren meer bewust
Jos Souren, adviseur Akkerbouw bij Delphy, is een van de mensen die Frank van Poppel adviseert.
Souren ziet een toenemende belangstelling voor ruime vruchtwisseling bij boeren in de regio Zuidoost-Brabant. ‘Ondernemers worden zich steeds beter bewust van de positieve effecten van ruime vruchtwisseling. Dat is een goede ontwikkeling, want het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen neemt af en er is minder emissie op het grondwater.’
In Brabant doen in totaal 750 telers en loonwerkers mee aan het project Schoon Water dat sinds 2001 bestaat. De deelnemers nemen op 50.000 hectare maatregelen.