Waterman Onions verovert de uienwereld

Mededirecteur Erik Waterman van Waterman Onions heeft het druk. Als eindverantwoordelijke voor de verkoop van het handelshuis in uien is hij net twee weken in Azië geweest. Op kantoor in Emmeloord ligt dan ook het nodige werk te wachten. Zijn humeur lijdt er niet onder. 'Ik heb passie voor de ui', verklaart hij.

Met zijn broer Wim startte hij in 1998 een handel in het product na het afronden van zijn HAS-opleiding Agrarische bedrijfskunde en een korte loopbaan bij Tolsma Koeltechniek. 'Onze vader handelde in uien, aardappelen en wortelen vanuit het Zeeuwse Waarde. Dat bedrijf moest stoppen vanwege overheidsingrijpen. Wij zagen een kans door ons te vestigen in het uienmekka van Nederland: Flevoland, waar 40 procent van de productie plaatsvindt.'

Kansen in bolgewas

De twee broers kozen voor uien en niet voor aardappelen of andere landbouwproducten, omdat hun hart meer bij de uien lag. 'En Flevoland levert de beste uien; ze zitten sterk in de huid en zijn lang houdbaar', prijst Waterman aan. Andere voordelen van vestiging in dit gebied zijn volgens hem de aanwezige kennis, de centrale ligging en uiteraard de goede grond waar op wordt geboerd.

Begonnen met een startkapitaal van 1.000 gulden en een auto, gingen de twee broers vanaf 1998 de Flevolandse telers af. Dat bestand werd al snel uitgebreid met telers elders uit het land. Het doel: jaarrond uien van de hoogste kwaliteit leveren in diverse variëteiten. 'Flevoland levert dan wel heel goede uien, maar ze zijn niet vroeg. Daarom zochten we aanvulling in het zuiden van Nederland, waar alles net iets eerder oogstrijp is.'

Nieuw-Zeeland

Inmiddels hebben ze zelfs telers onder contract in Nieuw-Zeeland. Dat land is interessant om het contraseizoen, legt Waterman uit. 'We hebben het liefst jaarrond een zo constant mogelijke kwaliteit en importeren dan Nieuw-Zeelandse uien in het voorjaar als aanvulling hierop. Ook zoeken we productie dichterbij verre exportmarkten als Azië.' Daarnaast is het een stukje risicospreiding. 'Kwaliteit is door de klimaatschommelingen tegenwoordig lastiger te behalen.'

Het afzetvolume groeit bij Waterman Onions met zo'n 10 procent per jaar en de rek is er nog niet uit, verwacht Erik. 'De ui is een wereldreiziger van formaat, zeg maar de Floortje Dessing van de agrarische sector. In 1998 werd nog 600.000 ton uien geëxporteerd, inmiddels is de 1,1 miljoen ton alweer gepasseerd en als verder toekomstbeeld is een export van 1,5 miljoen ton haalbaar.'

Tegenslagen

Dat gaat echter niet zonder slag of stoot. Zo had de Nederlandse uienhandel de laatste jaren veel last van de Russische boycot. En andere landen willen zich nog wel eens protectionistisch opstellen, vertelt Waterman die lid is van het uiencomité van het Groenten- en Fruithuis. Dat samenwerkingsverband is constant bezig nieuwe markten open te breken. De ene keer lukt dat beter dan de andere.

'Indonesië, Panama, Colombia en zeker ook China scheppen nieuwe kansen. Maar regeringen hebben wij niet in de hand. We hopen dat de politiek ons dan een handje kan helpen.' Waterman is blij met de mentaliteit in de Nederlandse uienwereld. 'De sector slaat de handen ineen als het nodig is. We zijn als uienland zo ook meer een regisseur geworden dan een producent. Met 2 procent van de wereldproductie weet Nederland 20 procent van de wereldmarkt in uien te bedienen. Dat past goed bij onze handelsgeest.'

• Lees ook: Ui van de toekomst heeft meer smaak en kleur

Zorgen om productieomstandigheden

Er lijken boven de uienexport geen donkere wolken te hangen, mits genoeg landen bereid blijven de Nederlandse ui te ontvangen. 'Er zijn zeker genoeg uitdagingen.' Wat Waterman wel zorgen baart, zijn de productieomstandigheden in Flevoland en de andere Nederlandse akkerbouwregio's.

'De kwaliteit van de Nederlandse ui wordt wisselvalliger, er zijn ook meer bodemgebonden ziekten. Als we daar geen goed antwoord op hebben, verliezen we markt. Het maakt ons kwetsbaar als exportland. We moeten de handen ineen slaan om te streven naar een jaarrond kwalitatief goed product.' Dat samenwerken brengt Waterman Onions zelf tot uiting in de relatie van het handelshuis met de telers. 'Je moet elkaar scherp houden. Bijvoorbeeld in het PlanetProof-telen, dus zo duurzaam mogelijk', zegt Waterman.

'Telers staan daar steeds meer open voor, zij willen immers ook het beste uit hun product halen en zich profileren. We stellen ons daarbij zo klantgericht mogelijk op. Telen wat de klant vraagt is onze prioriteit.' Na twintig jaar in het uienvak zou Erik Waterman inmiddels niet anders meer willen. 'Het uienjasje past ons prima.'