Alles uit de kast voor nieuwe arbeidskracht

Arbeidsadviseur Willem Verwoerd kreeg vlak voor Moederdag de vraag of hij met spoed één week lang dertig personeelsleden kon regelen om tienduizenden boeketten te verwerken. 'Het werden 37 arbeidskrachten van zeven nationaliteiten. Waarom 37? Omdat meteen de eersten afvallen en je als werkgever blij mag zijn als je aan het eind van de week die dertig man nog op de werkvloer hebt rondlopen.'

• Lees ook: 'In de sector is sprake van gezonde krapte'

Verwoerd ziet dat de rollen in de tuinbouw in tien jaar tijd compleet zijn omgedraaid. De werknemer bepaalt waar en wanneer hij aan het werk gaat. Arbeidsmigranten komen van steeds verder en stellen hogere eisen, weet hij. 'Behalve uit Polen zijn ze afkomstig uit Letland, Bulgarije, Roemenië, Griekenland, Litouwen of zelfs uit Moldavië, als ze in het bezit zijn van een Roemeens paspoort.'

Negatief imago

Een andere trend die de ondernemer ziet, is dat arbeidsmigranten via sociale media veel beter op de hoogte zijn van het werkaanbod in West-Europa. Ze kunnen ook werken in Scandinavië of Duitsland of in Nederland aan de slag gaan in de logistiek of maakindustrie. 'Of het nu terecht is of niet: de glastuinbouw heeft helaas een negatief imago gekregen als tijdelijk seizoenswerk in bloedhete kassen.'

Jan van Leeuwen, bestuurslid Sociaal Economisch Beleid van LTO-vakgroep Bomen en Vaste Planten, ziet dezelfde obstakels. 'Terwijl juist de boomkwekerij werkt met veel vaste krachten, boven de cao betaalt en jaarrond werk heeft.'

Krapte

De krapte is volgens Van Leeuwen groot. De boomkwekerij alleen al heeft ieder jaar duizend nieuwe krachten nodig, voor uiteenlopende functies. Hij is voorstander van de maatwerkopleiding in Noord-Brabant waarbij arbeidsbureaus, onderwijsinstellingen en kwekers de handen ineen hebben geslagen om zijinstromers op te leiden. 'Dit model willen we landelijk uitrollen in de boomkwekerij.'

Verwoerd, directeur van adviesbureau Custo & Partners, begeleidt tal van glastuinders bij het optimaliseren van hun arbeidsproces. Hij haalt de evolutietheorie van Charles Darwin aan: ondernemers die zich het best aanpassen aan de (veranderde) arbeidsmarkt, halen nu de beste resultaten.

Verbeterkansen

'Vanuit de nulmeting van het huidige arbeidsproces bekijken we met de ondernemer waar de verbeterkansen liggen', zegt de arbeidsspecialist. 'Dit kan een betere beloning zijn bij bovenmatig presteren en vervolgens het arbeidsproces meetbaar maken, zodat de ondernemer kan sturen op de kosten. Ondernemers moeten zich ook meer inzetten om goede arbeidskrachten te behouden en het team te motiveren.'

Verwoerd richtte vorig jaar met drie compagnons het bedrijf Rosa werkt op, Regie Op Structurele Arbeid. 'Rosa werkt is ontstaan vanuit de marktvraag. Huisvesting, vervoer en loon zijn de basiselementen die goed georganiseerd moeten zijn. Dit moet voorkomen dat arbeidskrachten aan de achterkant weglopen, terwijl er aan de frontzijde ogenschijnlijk niet veel aan de hand is.'

Uitkeringsgerechtigden

Ook biedt Rosa werkt samen met gemeente Rotterdam mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek in de tuinbouw. 'We proberen lessen te trekken uit eerdere re-integratieprojecten en kleine groepen uitkeringsgerechtigden goed te begeleiden.'

Het wegkapen van de beste krachten van de buurman speelt ook volop. 'Dat is van alle tijden en dat is marktwerking', concludeert Van Leeuwen. 'Je kunt dan zelf de buidel trekken of accepteren dat de markt zo in elkaar steekt.'