De tijd is rijp voor een bodemfonds

Recent lanceerden Rabobank, Vitens en ASR een initiatief om een instrument te ontwikkelen dat aangeeft hoe de bodemkwaliteit zich ontwikkelt. Ook de Bodembrief van LNV-minister Carola Schouten zien we als een stimulans voor de LTO-visie op het belang van beter bodembeheer. En in de eerste contouren van het nieuwe klimaatbeleid krijgt de bodem de aandacht die het verdient.

Het is inmiddels een welbegrepen eigenbelang dat iedereen de bodem centraal zet in de beleidsvoornemens. En dat is de aanjager voor verandering. Voor waterbedrijven is het een middel om komende generaties ook schoon drinkwater te garanderen. Banken en verzekeraars baseren een deel van hun verdienmodel op waardestijging van de grond.

Nieuw kennisproduct

Onderzoeksinstituten zien in beter bodembeheer een nieuw kennisproduct. Overheden beseffen dat de land- en tuinbouwbodems bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken als biodiversiteit, mooi landschap, schoon water en waterberging.

De aandacht voor de bodem plaatst de boer in een centrale positie. Hij is immers de gebruiker en in veel gevallen de eigenaar. Ook hij heeft een eigenbelang bij duurzaam bodembeheer. Denk aan minder externe input van mineralen en gewasbeschermingsmiddelen, meer opbrengst, maximaal gebruik van ecosysteemdiensten die de bodem biedt en robuustheid creëren die extreme weersomstandigheden beter kan tackelen.

Samen optrekken

Grote vraag is hoe we samen kunnen optrekken om én de doelen van boer, bank, verzekeraar, onderzoeker, adviseur, overheid, burger en consument te kunnen verbinden én een vergoeding te realiseren voor de inspanning van de boer en tuinder. Om veranderingen in de bodem tot stand te brengen, zijn andere manieren van werken of investeringen in de bodem nodig.

Daarom zijn we op zoek naar 'nieuw geld'. Een bodemfonds dat zichzelf vult, zou dat wel eens kunnen bieden.

Stel je voor dat bij iedere transactie van een klant van de bank 1 cent naar het bodemfonds gaat, dat van iedere liter verbruikt drinkwater iets gestort wordt in fonds, bij iedere aankoop van een paar schoenen of spijkerbroek steekt het modebedrijf er 10 cent en van iedere supermarktbon wordt 0,1 procent overgemaakt naar het bodemfonds.

Het bodemfonds zal in een mum van tijd met miljoenen euro's gevuld zijn. Immers, iedere commerciële partij onderkent het belang van de bodem.

Kantelmoment

Het kantelmoment is daar. De neuzen staan dezelfde kant op. Iedereen lijkt te beseffen dat de landbouwbodem weliswaar een historische ontstaansgeschiedenis kent, maar dat tegelijkertijd ook de toekomst van onszelf en anderen erin opgeslagen ligt.

Daarnaast zitten er euro's in de bodem, voor boeren in de vorm van voedselproductie, voor anderen in de vorm van commerciële diensten. Deze euro's opmaken en verbrassen brengt ons nergens, de euro's gezamenlijk duurzaam beleggen en investeren in de toekomst leidt tot een oplossing voor vele maatschappelijke en economische vraagstukken.

Claude van Dongen, Mark Heijmans en Michael van der Schoot
Respectievelijk LTO-bestuurder Bodem en Waterkwaliteit, LTO-beleidsadviseur Bodem, Water en Lucht en LTO-projectleider