Discussie moet over voedsel gaan

Wat klinkt dat mooi, een nationaal landbouwakkoord waarin we beschrijven hoe de toekomst van de landbouw eruitziet. Het Planbureau voor de Leefomgeving zet de toon in zijn recente essay ‘naar een wenkend perspectief voor de Nederlandse landbouw’. Daar kan toch niemand op tegen zijn?

En toch zakt mij als boerin de moed in de schoenen. Ik sleep mezelf namelijk van bijeenkomst naar bijeenkomst. Bijeenkomsten van organisaties die vinden dat de landbouw anders moet. Die het hebben over transitie.
Ik ben de weg inmiddels kwijt in het woud der transitie. Over welke transitie hebben we het nu precies?

Alles moet duurzamer, maar daarbij is er geen enkele erkenning voor het feit dat de Nederlandse landbouw juist al heel duurzaam is en een lage milieubelasting heeft per kilo product. Transitie en duurzaamheid zijn doelen op zich, ongekwantificeerd, je kunt het blijven roepen tot aan je dood.

In Brabant zitten we nu in een transitie. Kosten per boer zo’n 60.000 euro, geld dat nooit wordt terugverdiend. Dit proces is net in gang gezet, of ik schuif alweer aan bij een schonerwaterproject van de provincie.
Na een paar bijeenkomsten blijkt het om ‘transitie’ te gaan. De boeren moeten anders gaan werken, het hele productieproces moet om en het enige credo is ‘minder, minder’. Het maakt kennelijk weinig uit welke vervuiling door wie wordt veroorzaakt. Of de boer daarbij nog een boterham kan verdienen, is van geen enkel belang.

Milieudefensie organiseert ook bijeenkomsten, het lijkt alsof bij deze milieuorganisatie meer besef is voor de rol van de boer en het verdienmodel. Duurzame landbouw is immers alleen vol te houden met een duurzaam inkomen. De Klimaattop Zuid, daar schoof ik ook aan. ‘Het wordt eens tijd dat de landbouw wat doet aan CO2-uitstoot’, werd er gezegd. ‘De landbouw heeft tot nu toe de grootste reductie behaald’, breng ik in. ‘Dat is niet zo, maar we gaan hierover niet in discussie’, antwoordde de voorzitter. Ik word er moe van. Op deze manier akkoorden in elkaar knutselen, is zinloos, leeg, inhoudsloos.

Jaarlijks verdwijnt er in Nederland zo’n 7.000 hectare aan landbouwgrond voor wegen, bebouwing en natuur. We hebben inmiddels een miljoen koeien minder, maar klagen tegelijkertijd over het gebrek aan koeien in de wei.
Er is een CO2-reductie van 20 procent behaald. De hoeveelheid stikstof op het land is met 40 procent gereduceerd. En dan nog, bijna elke bijeenkomst ademt de sfeer dat de landbouw compleet stilstaat en zich van niemand wat aantrekt. Door innovatieve technieken worden minimale hoeveelheden gewasbescherming gebruikt. Heel wat anders dan je fles Roundup-onkruidverdelger leegspuiten op een paar vierkante meter tuintegel.

Onze voedselvoorziening is van groot belang, we zijn vergeten hoe groot. Dat we verkeerd eten, zien we terug in de zorgkosten. Voedsel lijkt vaak nog maar weinig op het gezonde product dat de boer produceert.
We moeten terug naar de oorsprong, niet naar vroeger, maar naar de oorsprong van onze voedselketen. Een nationaal landbouwakkoord klinkt mooi, een nationaal voedselakkoord nog beter. Gezond en verantwoord voedsel is wat ons moet drijven en wat ons bindt. En daar heeft de landbouw vanzelfsprekend een grote rol in.
Henny Verhoevenmelkveehoudster in Keldonk en bestuurslid Team Agro NL