'Sterk aardappelras moet transparant zijn'

Aardappeltelers, aardappelkwekers, verpakkers en winkelketens brachten onlangs een bezoek aan een demonstratieveld met twintig robuuste aardappelrassen bij bedrijf ERF in Zeewolde. Robuust betekent resistent tegen phytophthora al of niet in combinatie met vroegheid. Vroege rassen kunnen de problemen ontlopen.

Maaike Raaijmakers van Bionext is blij dat in het kader van het convenant 'Versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen' biologische telers meer keuze hebben gekregen. 'Maar het is niet zeker dat de huidige twintig rassen er over tien jaar nog zijn. Eigenschappen als smaak, bewaring en dergelijke kunnen zorgen voor afvallers.'

Drie demonstratievelden

In 2017 tekenden alle winkelformules, biologische aardappelkweekbedrijven en de verenigde biologische aardappeltelers het convenant. Het moet de schade die phytophthora kan aanrichten in de biologische aardappelteelt beperken. In Nederland zijn drie demonstratievelden (Zeewolde, Munnekezijl en Dinteloord) met twintig robuuste rassen.

Phytophthora is dit jaar nog niet op de demonstratievelden gevonden. Dat is goed voor de biologische telers, maar slecht voor het testen van de robuuste rassen. 'Tot nu toe is 2018 een bizar jaar. We zien tot nu toe in de praktijk vrijwel geen phytophthora, maar dat is voor de robuuste rassen geen garantie voor de toekomst', zegt Keijzer.

Aandeel stijgt

Vorig jaar is het aandeel robuuste rassen onder biologische telers gestegen van 30 naar 50 procent. De verwachting is dat het volgend jaar richting de 70 procent gaat. Het doel van het convenant is om in 2020 alleen maar phytophthoraresistente aardappelrassen te telen om zo de teelt te verduurzamen.

Keijzer legt uit dat de huidige rassen op het demonstratieveld maximaal één hoofdgen hebben voor phytophthoraresistentie. 'Rassen met één hoofdgen zijn kwetsbaar. Er is relatief snel kans op een doorbraak. We streven daarom naar stapeling van meerdere resistentiegenen. Zo maken we het phytophthora zo moeilijk mogelijk.'

Gezamenlijk belang

Veredelaars kunnen gebruikmaken van zeven à acht resistentiegenen. Keijzer: 'We hebben een gezamenlijk belang om de resistentiegenen in de benen te houden. Ik hoop dat de aardappelhandelshuizen dat beseffen en transparant willen zijn met welke resistentiegenen ze hebben gebruikt, bijvoorbeeld door per gen te werken met een kleurtje.'

Tijdens het bezoek aan het demonstratieveld werd duidelijk dat de biologische sector bang is dat kweekbedrijven hun resistentiegenen niet aan de grote klok willen hangen. Bio-impuls werkt daarom, naast de ontwikkeling van nieuwe robuuste rassen, aan de ontwikkeling van merkers. 'Om risistentiegenen te behouden, moeten we geen geheimen voor elkaar hebben', vindt Keijzer.

Hitte en droogte

Op de drie demonstratievelden laten de huidige robuuste rassen zien hoe resistent ze zijn tegen phytophthora en welke andere landbouwkundige eigenschappen ze hebben. Door het droge weer is 2018 geen test ten aanzien van phytophthora, maar veel meer een beproeving op hitte en droogte.

Het ras Connect van Den Hartigh is op het demonstratieveld misschien wel het meest typische biologische aardappelras. De tafelaardappel heeft een snelle loofontwikkeling en een lage stikstofbehoefte. Ondanks het warme weer stond het gewas er mooi bij. Een robuust gewas dat ook goed tegen hitte en droogte kan.