Mestbeleid niet meer van deze tijd

Column Varkens Ingrid Jansen 08 sep 2018 om 11:55uur

Mest is al decennialang de achilleshiel van de veehouderij. Tegenwoordig struikelen boeren bijna aan de lopende band wel ergens over een detail in een regeling. Het wachten is op het volgende incident.

Grote incidenten waren er de afgelopen tijd te veel. Denk aan de overschrijding van het fosfaatplafond waardoor in korte tijd duizenden koeien werden afgevoerd. Of de grootschalige mestfraude die dagblad NRC vorig jaar november aan het licht bracht. Of de tweelingfraude waarvoor landbouwminister Carola Schouten rundveehouders fors op de vingers tikte.

De grote misstanden hebben één ding gemeen: niet alleen boeren gingen in de fout, maar de boodschapper zelf ook. Zo bleek dat de berekeningen voor het fosfaatplafond meerdere keren fouten bevatten. Nu weer blijkt dat de overheid ten onrechte fosfaatrechten heeft uitgedeeld voor een categorie vleesvee.

NRC kleunde mis door ook oude, afgehandelde zaken mee te tellen, waarna de berichtgeving gerectificeerd moest worden. De grootschalige tweelingfraude ten slotte berustte voor een belangrijk deel op miscalculaties van de overheid zelf. Mest blijkt niet alleen te complex voor boeren, maar ook voor de overheid en media.

De grote misstanden hebben één ding gemeen: niet alleen boeren gingen in de fout, maar de boodschapper zelf ook

Ingrid Jansen, voorzitter POV

Het mestbeleid wordt steeds ingewikkelder, doordat na ieder schandaal het bestaande fundament wordt opgehoogd met een nieuwe etage, in een sterk gedateerde bouwstijl. Het beleid is, kort samengevat, gebouwd op een serie rekenmodellen, boekhoudingen en eigen verklaringen, die samen de werkelijkheid zo goed mogelijk moeten weergeven.

Anno 2018 moet het toch mogelijk zijn de werkelijkheid op een meer eigentijdse wijze te benaderen: met gemeten data. Er zijn talrijke, soms online, datastromen beschikbaar en het worden er steeds meer: metingen van de waterkwaliteit, metingen van de mestsamenstelling, bodemmetingen, voeranalyses, sensoren aan dieren en in stallen, accountantsrapporten, overheidsregistraties, enzovoorts, enzovoorts.

Koppeling van al deze data geeft zoveel betere mogelijkheden om het mestbeleid goed te monitoren. Bovendien is het gebruik van meetdata veel minder fraudegevoelig dan het zelf invullen van verklaringen. Ook geven deze data een veel betere weergave van de werkelijkheid dan de huidige rekenmodellen.

En last but not least: het gebruik van meetdata maakt het mestbeleid weer begrijpelijk voor boeren, de overheid en media.