Betere groenterassen groeien in virtuele kas

Achtergrond Glasgroenten Han Reindsen 01 okt 2018 om 06:21uur

KeyGene maakt bij plantonderzoek per dag negen foto's. Door in totaal zo'n 30.000 tot 50.000 foto's per plant te maken, zijn circa honderd eigenschappen vast te leggen. In combinatie met een virtual reality-bril is de groei van de plant in een virtuele kas versneld te bekijken.

Bij de officiële opening van een nieuw 1.000 vierkante meter groot Crop Innovation Center van agrobiotechnologiebedrijf KeyGene in Wageningen werd vorige week vrijdag dezelfde techniek toegepast. Hans de Boer, voorzitter van ondernemingsorganisatie VNO-NCW, kreeg een virtual reality-bril op en moest in een virtuele kas op een virtuele knop drukken.

KeyGene-directeur Arjen van Tunen is enthousiast over de techniek, die ook de game-industrie gebruikt. 'Van de planten in de kas maken we digitale foto's. Met virtual reality kunnen we de planten terugzetten in een virtuele kas. Daar zijn ze met elkaar te vergelijken. Veredelaars kunnen zo betere rassen en gezondere groenten ontwikkelen.'

Digitale fenotypering

In het zogenoemde PhenoFab groeien planten in transparante potten op een lopende band. Die band draait negen keer per dag en brengt de planten naar een cabine met steeds dezelfde lichtomstandigheden. Met een reeks foto's legt KeyGene de groei vast. 'Met digitale fenotypering kunnen veredelaars betere rassen maken', zegt Marco van Schriek van KeyGene.

In de virtuele kas zijn de planten met elkaar te vergelijken

Arjen van Tunen, directeur van agrobiotechnologiebedrijf KeyGene

Op dit moment staan er voor een proef rijstplanten in potten. 'We wegen de potten elke dag. Zo kunnen we zien wat ze verdampen en hoe efficiënt een ras omgaat met water. Dat soort eigenschappen willen veredelaars graag weten. In de virtuele kas kunnen we het groeiproces versneld zien en nagaan of de data kloppen', zegt Van Schriek.

Van Nederland 'blauwe zone' maken

Het is een van de mogelijkheden van het nieuwe Crop Innovation Center waarmee KeyGene een bijdrage wil leveren om van Nederland een nieuwe 'blauwe zone' te maken. Blauwe zones zijn gebieden op de wereld waar de bevolking langer, gezonder en vitaler leeft. Een van de sleutels blijkt lokaal geproduceerd voedsel te zijn. Dit werd geconcludeerd uit onderzoek door hoogleraar Michel Paulain, ontdekker van de blauwe zones.

Paulain is sinds 1992 bezig met onderzoek naar 'langlevenden'. In 2000 was hij betrokken bij de vaststelling van de werkelijke leeftijd van de vele honderdjarigen op Sardinië. Later identificeerde hij andere blauwe zones in Japan, Costa Rica en Griekenland. 'Er is niet één factor waarom mensen langer leven, maar lokaal geproduceerd voedsel is wel favoriet. Voeding en beweging zijn belangrijke aspecten waar we wat aan kunnen doen.'

Groenteconsumptie

Als het gaat om de consumptie van groente zit de Europese consument op gemiddeld 160 gram per dag. Nederland zit op 127 gram, terwijl het advies minimaal 250 gram is. 'Voor Rijk Zwaan is er dus nog ruimte om te groeien en zijn er nog marktkansen', zegt Anneke van de Kamp van Rijk Zwaan.

Rijk Zwaan, Enza Zaden, Vilmorin en Takii zijn de vier verdelingsbedrijven die aandeelhouder zijn van KeyGene. Nederland speelt wereldwijd een belangrijke rol in de markt van groentezaden. Rijk Zwaan staat wereldwijd op de vijfde plaats met een jaaromzet van ruim 400 miljoen euro. 'Nederland is de groentezone', zegt Van de Kamp.

Meer groenten betekent meer goede voedingstoffen, meer mineralen en meer vitaminen. 'In die zin is groente een soort apotheek. Veel gezonde stoffen kunnen problemen met de gezondheid voorkomen', zegt kinderarts Koen Joosten.

Rondleiding door Crop Innovation Center van KeyGene na de officiële opening. © Han Reindsen

Arsenicum in rijst

Het biotechnologiebedrijf kan een bijdrage leveren aan planten voor een langer en gezonder leven. Wladimir Tameling zoekt onder andere soorten rijst. Door de natte teeltwijze komt er veel arsenicum in de rijst terecht. 'Bij hoge concentraties kan dat een scala aan ellende opleveren.' Tameling zoekt naar rassen met verbeterde mechanismen, zodat er minder arsenicum in de rijstkorrel terechtkomt.

Bij dit soort ontwikkelingen kan de wetgeving rond Crispr-Cas9 in Europa belemmeringen geven, geeft Tameling aan. 'In Europa is rijst maar een klein gewas. Elders in de wereld zijn met Crispr-Cas9 meer mogelijkheden. KeyGene zet daarnaast in op andere technieken, maar die zijn wel minder efficiënt dan Crispr-Cas9.'

Nieuwe bananenrassen

Collega Aker Sørensen zoekt naar nieuwe rassen bananen met ziekteresistentie tegen fusarium. Nu is er weinig diversiteit in bananen. Het grootste ras Cavendish, de beste soort voor export, is vatbaar voor fusarium. KeyGene kijkt naar resistentie en tegelijk naar inhoudsstoffen, zoals antioxidanten.

'De teelt van bananen staat onder druk en dat komt doordat er vooral wordt gestuurd op een lage prijs', zegt Sørensen, die ook onderzoekt of de teelt van bananen in kassen mogelijk is.

Zelf groente telen in thuistuin met ledverlichting

Martin de Vries van KeyGene kijkt of stedelingen in de nabije toekomst zelf gezonde groenten kunnen telen in een kleine, gesloten thuistuin met ledverlichting. Een cabine die overal in huis is neer te zetten. Dit soort innovatieve ideeën kan bijdragen aan het ontstaan van een blauwe zone in Nederland, denkt professor Michel Paulain. 'Innovatieve ideeën zijn belangrijk voor een betere leefomgeving van onze kinderen.'Kinderarts Koen Joosten wijst erop dat de voeding van kinderen in de eerste levensjaren erg belangrijk is. 'We zien dat 10 tot 20 procent van de kinderen in het eerste jaar overgewicht heeft. Kinderen krijgen te weinig groente en fruit, en te veel eiwit, zout en suiker.'Voor de smaakontwikkeling van kinderen is het belangrijk om in de eerste levensjaren vaak groente aan te bieden. 'Blijf proberen en heb geduld', zegt Joosten, die een hogere btw op groente en fruit een slechte zaak vindt.