Pleidooi voor meervoudige groenbemesters

Welke rol spelen groenbemesters in duurzaam bodembeheer? Het is een van de vragen waarmee Norman Gentsch zich bezighoudt in een meerjarig onderzoeksprogramma. Gentsch is onderzoeker bij het Instituut voor Bodemkunde van de Leibniz Universiteit in Hannover. Hij vergelijkt in vruchtwisselingsrotaties de effecten van meervoudige groenbemesters met enkelvoudige groenbemesters en met braakland voor de nulmeting.

Hoe meer soorten, hoe stressbestendiger een groenbemester

Norman Gentsch, onderzoeker Instituut voor Bodemkunde Leibniz Universiteit Hannover

Vanwaar dit langjarig onderzoek?

'We willen de effecten van groenbemesters meten en daarbij vaststellen wat de meerwaarde is van het gebruik van soortenrijke mengsels. De pluspunten van groenbemesters ten aanzien van bodemkwaliteit, mineralenvoorziening en verhoging van organischestofgehalte zijn bekend. Na een eerste vruchtwisselingsrotatie van drie jaar zijn we verrast dat de meerwaarden die we toedichten aan groenbemesters, daadwerkelijk al meetbaar zijn.'

Wat is volgens u het voordeel van een soortenrijk mengsel voor groenbemesting?

'Plantensoorten die beter zijn aangepast aan bepaalde vormen van stress door droogte of ziekten en plagen, bufferen de uitval van minder aangepaste planten. Dit zorgt voor stabiliteit van het gewas. Hoe meer soorten, hoe stressbestendiger een groenbemester. Belangrijk is de vorming van extra wortelbiomassa door de verschillende worteldieptes van de verschillende planttypen. Het gevolg is een betere opname van nutriënten.'

Is dit voordeel meetbaar in analyseresultaten?

'Een betere opname van nutriënten zorgt voor een snellere afbraak van het groenbemestingsgewas. Dit resulteert in een verhoogde nalevering van belangrijke voedingsstoffen als stikstof, fosfor, kalium en magnesium, blijkt ook uit analyses. Soortenrijke mengsels hebben verder door een hogere bladindex ook een verbeterde fotosynthesecapaciteit. Het gevolg is een verhoogde microbiële activiteit in de bodem. Onder meer mycorrhizaschimmels profiteren daarvan.'

Zitten er ook nadelen aan de inzaai van groenbemesters?

'Er zijn groenbemesters die ziekten of plagen overbrengen op een vervolggewas. Voorbeelden zijn Japanse haver als drager van een graanvirus of zonnebloemen die zorgen dat sclerotinia in de bodem overleeft. Verder vermeerdert bladkool de schadelijke bietencysteaaltjes. Toch zijn deze nadelen verwaarloosbaar bij het gebruik van mengsels. De enkele nadelen worden ruimschoots gecompenseerd door de positieve effecten van het totale mengsel.'

Hoe gaat het onderzoek nu verder?

'In de tweede fase van het project kijken we naar de indirecte effecten van de groenbemesters. Te denken valt dan aan de stikstofcyclus, de wateropslagcapaciteit van een perceel, maar ook aan de interactie met mycorrhiza's en de gevolgen van groenbemesting voor de voeding van het volggewas.'

Wat is de conclusie over de rol van groenbemesters in het grotere agrosysteem?

'Een groenbemester is een kleine bouwsteen waarmee boeren de gevolgen van klimaatverandering en de emissie van CO2 kunnen beperken. Door goed bodembeheer is het mogelijk om in de bodem koolstof vanuit de atmosfeer vast te leggen. Dit verbetert de bodemvruchtbaarheid voor de lange termijn en groenbemesters leveren daaraan een wezenlijke bijdrage.'

Auteur: Angelika Sontheimer

u Dit is een bewerkt interview dat eerder is verschenen in enkele Duitse vakbladen.