Diversiteit is kracht van biofokkerij

De vraag naar Belgisch witblauw is groot

Belgisch witblauw is interessant vanwege de hoge prijs voor het kalf, zegt Nauta. 'Net als in de gangbare veehouderij zie je dat er minder wordt gefokt met steeds minder variatie als gevolg. Ondernemers willen de vervanging zo klein mogelijk houden. Belgisch witblauw levert meer op en daar gaat het uiteindelijk om. Ook in de biologische landbouw', zegt hij.

'Wij spelen in op deze trend met een dubbeldoel witblauwe, dus zonder dikbilfactor. Het mooiste zou zijn dat het ophoudt bij een aandeel van 30 tot 40 procent van de veestapel. Nu gaat dat vaak soms al naar de 60 procent en dat is voor de diversiteit ontzettend jammer.'

Het verhogen van de melkproductie

Meer melk per koe is ook een trend in de biologische landbouw. Volgens Nauta is het zaak om met de beste stieren uit de beste moeders van biologische bedrijven door te gaan en niet te veel te leunen op stieren uit de gangbare fokkerij.

'Uit voorlopige cijfers blijkt dat er geen significante verschillen zijn tussen de productie van dochters van Bio-KI-stieren en van gangbare stieren. Dat de productie, vruchtbaarheid en gezondheidskenmerken nu door Wageningen University & Research worden onderzocht, is belangrijk. Boeren zoeken vertrouwen en wachten op houvast.'

Geen gmo kans voor biosector

Nauta roept op om vooral niet zenuwachtig te worden van de ontwikkeling van genetische technieken (gmo) als Crispr en Talens (gene editing), die naar zijn mening snel in de gangbare fokkerij gebruikt gaan worden.

'Je houdt het gewoon niet tegen, het is zo efficiënt. Met deze gmo in de gangbare fokkerij is het straks over met het gebruik van gangbare stieren. IFOAM, de mondiale organisatie voor biologische landbouw, heeft Crispr-Cas op de gmo-lijst gezet', zegt Nauta.

'Maar ontwikkelingen gaan snel. Er worden al stieren genetisch hoornloos gemaakt. Die komen vandaag of morgen op de markt. Dus moeten we als biologische sector aan de slag gaan. Veel boeren vinden het spannend.'

Nauta denkt dat het gebruik van biologische fokkerij en het vrij blijven van genetische manipulatie in de gangbare fokkerij juist een kans is voor de biologische sector om zich nog meer te onderscheiden.

'Biologisch fokken kan prima. Er is zoveel variatie en er zijn zoveel goede koeien op biologische bedrijven. Daarmee fok je de beste stieren voor bio en andere duurzame ondernemingen.'

Breed sperma-aanbod door groeimarkt

Door de grote diversiteit aan biologische ondernemers heeft de coöperatie een breed aanbod aan sperma. Van Holstein tot de Hollandse rassen, van Fleckvieh tot een dubbeldoel Belg. 'Er zijn veehouders met koeien die een productie hebben van 4.000 tot 5.000 kilo en anderen komen aan 9.000 kilo. De eersten geven geen krachtvoer, terwijl anderen grenzen aan wat binnen biologisch maximaal mogelijk is.'

Nauta ziet dat een toenemend aantal veehouders ervoor kiest om hoornloos te fokken. In Duitsland is dat ook een snelle trend. 'Biologisch-dynamisch heeft koeien met hoorns nodig. Het geeft aan dat wij breed moeten denken om voor iedere wens wat aan te bieden.'

Ki-organisaties CRV en KI Kampen zien een groeimarkt in de biologische melkveefokkerij. Dit heeft geen grote gevolgen voor het eigen stierenaanbod, is de verwachting. 'Wij selecteren sowieso uit de betere koefamilies en hechten veel waarde aan levensduur in de pedigree', vertelt Gerard Vosman van KI Kampen.

'De gebruikseigenschappen nemen een belangrijke plek in ons fokprogramma in. We proberen daar alternatieve bloedlijnen en iets andere aAa-codes in te krijgen. Al met al helemaal niet zo afwijkend van de biologische doelstellingen', stelt Vosman.

Inspelen op vraag naar meer A2A2-melk

Een andere trend die Nauta bespeurt, is de stijgende vraag naar koeien die A2A2-melk produceren, melk die gezonder zou zijn dan A1-melk. Hij vraagt zich af die vraag realistisch is.

'In Nederland zie ik persoonlijk niet echt een nichemarkt ontstaan. Aan de andere kant van de wereld gebeurt het daarentegen wel, terwijl er volgens mij wetenschappelijk geen hard bewijs is voor de claim dat deze melk vanwege de samenstelling geschikt is voor mensen met een koemelkintolerantie. Maar als er vraag is, zetten de veehouders zelf nu ook A2A2-dragers in.'

Klimaat als nieuw doel in de fokkerij

Voorzitter Theunis Jacob Slob van De Natuurweide, de vereniging van biologische melkveehouders in Nederland, ziet het klimaat als belangrijk fokdoel in de toekomst. 'Hoe kun je met de fokkerij een koe klimaatbestendig krijgen? Uit Nieuw-Zeelands onderzoek bij schapen blijkt dat er via fokkerij op het gebied van voerbenutting als eigenschap verschil wordt gemaakt. Dat kan wellicht ook met de koe.'

Studenten van Wageningen University & Research hebben duurzaamheid op biologische melkveebedrijven onderzocht. Uit de conclusies blijkt volgens Slob dat er nog een slag te maken valt. 'Ons jaarthema is het klimaat. Dit onderwerp kan in onze ogen een nieuwe parameter zijn in de zoektocht naar de nieuwe duurzame biologische koe.'

De voorzitter van De Natuurweide gaat de komende tijd over het onderwerp met de ki-organisatie in gesprek. 'Ik zal ook zeker aandacht vragen voor het klimaatbestendig maken van onze biologische veestapel.'