Zuurkoolfabrikant teelt steeds meer zelf

Familiebedrijf Kramer's Zuurkool in Zuid-Scharwoude is in 1890 opgericht door beurtschipper Gert Kramer. Hij moest altijd wachten op de zuurkoolfabrieken bij het vervoeren van zijn vracht en ging daarom zelf zuurkool produceren. Later heeft Kramer de productie uitgebreid met een klein landbouwbedrijf en een kistenfabriek om zijn personeel jaarrond aan zich te kunnen binden.

Inmiddels is de vijfde generatie Kramer aangetreden en verwerkt het bedrijf zo'n 20 miljoen kilo kool per jaar, voor 90 procent uit de Kop van Noord-Holland. Het bedrijf heeft 80 hectare eigen landbouwgrond en krijgt de rest van de kool aangeleverd door zo'n veertig contracttelers. 'Sommige van die contracttelers leveren al drie generaties aan ons', zegt Gerrie Groot, verkoopleider bij het zuurkoolbedrijf.

Koolcampagne

'De koolcampagne loopt van begin augustus tot een paar dagen voor Kerstmis en dan rijden de landbouwwagens hier af en aan. We hebben hier vruchtbare lichte kleigrond en een ideaal klimaat voor de teelt van kool vanwege de warme lucht van zee. Vroeger werd Langedijk niet voor niets de koolschuur van Europa genoemd.'

Door gesneden witte kool met een beetje zout luchtdicht af te sluiten, gaat deze spontaan gisten. Melkzuurbacteriën zetten de koolsuikers om in melkzuur en dat levert de licht verteerbare zuurkool op, die veel vitamine C en veel vezels bevat.

Belangrijkste producten

Tegenwoordig produceert de fabriek als belangrijkste producten rauwe zuurkool in de varianten naturel, wijn- en kruidenzuurkool. Daarnaast heeft het bedrijf kerriezuurkool, atjar en panklare rode kool met appel in het assortiment.

De fabriek verwerkt zowel gangbaar verbouwde als biologische kolen. 'Het aandeel biologische kool is de afgelopen jaren sterk gegroeid, omdat de vraag naar biologische producten sterk toeneemt', zegt de verkoopleider.

Personeel

Kramer's Zuurkool heeft veertig mensen vast in dienst en in het seizoen komen daar nog eens zo'n zestig uitzendkrachten bij. 'In de zomermaanden voeren we altijd onderhoudswerkzaamheden uit', licht Groot toe. 'Dat is hard nodig, want het zuur uit de zuurkool vreet alles op.'

Vroeger kweekte het familiebedrijf de kool op uit zaad, tegenwoordig leveren plantenkweekbedrijven potjes jonge plantjes, die in mei de grond in gaan. Voor de productie gebruikt Kramer's Zuurkool drie hoofdsoorten witte kool. 'Hoe later de soort, hoe hoger het drogestofgehalte. Bij de zomersoorten, die we hier 'poepe witte' noemen, duurt het tien tot vijftien dagen om ze om te zetten in zuurkool', legt de verkoopleider uit. 'De herfstsoorten, ook wel 'grage denen' genoemd, doen daar drie weken over en de wintersoorten, de 'harde denen', hebben zes tot acht weken nodig om te fermenteren.'

De meeste kool wordt meteen na de oogst verwerkt en een deel van de winterkool gaat als bewaarkool in het koelhuis voor de versmarkt en de export.

Afspraken met telers

Met de contracttelers maakt Kramer's Zuurkool in december afspraken, zodat zij hun teeltplannen daarop in kunnen stellen. De eigen grond van de zuurkoolfabriek is de afgelopen jaren uitgebreid, omdat veel tuinders stoppen. 'Onze eigen grond, die rond de fabriek ligt, biedt zekerheid', zegt Groot.

'Veel tuinders hebben moeite om het hoofd boven water te houden door de slechte prijzen op de vrije markt. Dit droge jaar is een goed kooljaar, maar boeren hebben er veel voor moeten doen. De kosten van het beregenen en de extra diesel die je daarvoor moet gebruiken, daar hoor je niemand over. Alles is schaars. Wij hebben tegen onze telers gezegd dat ze de kool zo lang mogelijk door moeten laten groeien. Dat dat nu nog kan, is de kracht van de polder.'

Up-to-date

Waar de regio Langedijk vroeger zeven zuurkoolfabrieken telde, zijn nu alleen de twee fabrieken van Kramer over. 'De Kramers hebben altijd het geld dat ze verdienden, geïnvesteerd in het bedrijf', legt de verkoopleider uit. 'Daardoor zijn we steeds up-to-date gebleven. We zijn op tijd omgeschakeld van vaten naar zakjes en voldoen aan voedselveiligheidsnormen zoals BRC (British Retail Consortium). Duurzaamheid staat bij ons hoog in het vaandel. We hebben drieduizend zonnepanelen op onze daken geïnstalleerd, waarmee we 40 procent van onze energie opwekken.'

Volgend jaar hoopt het bedrijf het PlanetProof-certificaat te behalen. 'Daar zijn we klaar voor: in onze teeltvrije zones gebruiken we tot op 3 meter van de slootkant geen gewasbeschermingsmiddelen. We hebben vleermuizenkasten en een ooievaarsnest op ons terrein geplaatst. Hoe mooi zou het zijn als er hier een ooievaar zou gaan nestelen.'