Andermans keuken

We bezochten een bedrijf met 1.200 dieren. Dit bedrijf ontvangt 2.500 bezoekers per jaar in zijn speeltuin, minimuseum, belevingsboerderij, boerderijwinkel en nog meer. 'Bezoekers hebben het nooit over de grootte van het bedrijf, maar alleen over hoe leuk de kalfjes zijn', vertelde de boer. Niet alleen aaibare kleine boeren kunnen verbinding leggen met de maatschappij. Mooi vond ik dat.

Daarnaast keken we naar de werking van ketens in onze sector. Ik zag voorbeelden waarbij de hele keten integraal is; een partij die aan alle knoppen draait. Van opfok tot slacht, van verwerking tot afzet.

Dit blijft voor mij een zoektocht. Ik zie dat de systemen wel werken, maar wat is de rol van de individuele boer in dat spel? Is die een trotse partner in de keten? Delen alle partijen in zowel opbrengst als risico's? Of zijn de dieren op het erf zelfs van de 'integrator' en mag de boer ze alleen verzorgen, terwijl hij alle risico's loopt (veterinair, financieel et cetera)?

Sommige grote boeren doen het daarom zelf. Andere, kleine tot middelgrote, bedrijven kiezen voor een plek in de keten.

Mijn leermoment was dat ketens, als het gaat om afzet en verwaarding, vaak beter functioneren. De rol van de boer moet dan wel scherp worden gedefinieerd. Als dat niet gebeurt, wordt het risico groot dat hij onder aan de keten komt te bungelen. Voor mij als boerenvoorman wordt het ook weer duidelijk tijdens het snuffelen in het buitenland: ideaal is het nergens.