Sovon: aandeel boerenlandvogel daalt van 50 naar 20 procent

Dat zeggen de vogelonderzoekers van Sovon bij de presentatie van de Vogelatlas van Nederland. De trends en verschillen in Nederland hebben volgens het onderzoeksinstituut veel te maken met de inrichting van ons land. Vogels moeten zich niet alleen voortdurend aanpassen aan klimaatverandering en omstandigheden op trekroutes, maar ook aan veranderingen in ons landschap.

De Vogelatlas laat goed zien hoe met name broedvogels van het boerenland het zwaar hebben door intensiever landgebruik. In 1975 bestond de helft van de vogelbevolking uit boerenlandvogels, tegenwoordig is dat minder dan 20 procent.

Ringmussen

Dat komt neer op de verdwijning van meer dan tweeënhalf miljoen broedvogels in ruim vijftig jaar. Het aantal patrijzen, zomertortels, ringmussen is gedecimeerd en van de grutto's is twee derde verdwenen.

Overigens erkent ook Sovon dat het niet alleen landgebruik is wat de weide- en akkervogels opbreekt; ook predatoren spelen een steeds grotere rol. Al een tijdje bestaan er aanwijzingen dat de inspanningen om boerenlandvogels te stimuleren worden tegengewerkt door een toenemende predatiedruk. Sinds de eeuwwisseling is de rol die predatie speelt bij de achteruitgang van boerenlandvogels beter in beeld gebracht.

Binnen de verschillende groepen van vogels blijken het vooral de grondbroeders te zijn die gevoelig zijn voor predatie en dan vooral de soorten die lang leven. De ouders daarvan kennen een hoge overleving, maar ze broeden relatief laat en produceren kleine legsels, wat de kuikens kwetsbaar maakt. Grofweg vallen in Nederland daar de bekende steltloperssoorten van vooral de graslandgebieden onder, zoals grutto en tureluur.

Verarming

De onderzoekers van Sovon spreken van een verarming onder de vogels. De samenstelling van vogelgemeenschappen in de verschillende regio's gaat steeds meer op elkaar lijken.

Dit komt doordat een aantal kwetsbare, aan bijzondere landschappen gebonden vogelsoorten, is verdwenen, zoals de klapekster, duinpieper en ortolaan. Tegelijkertijd duiken enkele algemene soorten nu overal op, zoals grote bonte specht en boomkruiper. Hierdoor worden de verschillen binnen Nederland kleiner.