Pleidooi voor ‘new deal’ met boeren en tuinders

Het Panorama Nederland werd donderdag gepresenteerd in het Haagse museum Panorama Mesdag en bestaat uit een publicatie en een fysiek panorama: een 360 graden verbeelding van acht meter.

Rijksbouwmeester Floris Alkemade, Rijksadviseurs voor de Fysieke Leefomgeving Berno Strootman en Daan Zandbelt willen met Panorama Nederland een optimistisch en aantrekkelijk toekomstbeeld van Nederland laten zien. Dit ontstaat volgens de rijksadviseurs als de transities waarvoor ons land staat op een slimme manier met het landschap worden verbonden.

• Lees ook: 'Platteland presenteert zich ten onrechte als failliet'

Volgens Alkemade, Strootman en Zandbelt blijft Nederland daarbij voor iedereen herkenbaar, maar zal het toch op terreinen van mobiliteit, voedselproductie, bouwen en energieopwekking fundamenteel anders werken.

‘We willen voorbeelden laten zien van hoe Nederland er straks uit kan zien. Ruimtelijke ordening is niet het doel, maar een middel om te komen tot wat je als maatschappij wilt bereiken’, aldus Alkemade.

Landbouw is spil

Panorama Nederland staat voor een groot deel in het teken van een nieuwe invulling van de landbouw en platteland. De rijksadviseurs zien die gebieden als een spil in de oplossingen voor de uitdagingen op het gebied van waterbeheer, voedselvoorziening en natuurherstel.

Om dat doel te bereiken is er onder meer een ‘new deal’ nodig tussen boeren, tuinders en de maatschappij zegt Strootman. ‘Een rijk boerenland is niet voor niets een van de vier hoofdthema’s in Panorama Nederland. De intensieve landbouw heeft ons veel gebracht, maar dat systeem heeft te veel keerzijden en ook boeren hebben het zwaar. Momenteel is er sprake van een slechte deal want ons natuurlijk kapitaal lucht, water en biodiversiteit is aan het verminderen.'

Volgens Alkemade zijn omgevingsvisies vaak abstract en willen zij laten zien hoe dit kan samenvallen met noodzakelijke transities. 'Een 'new deal' kan ontstaan als de wensen van de maatschappij onderdeel worden van het beloningssysteem voor boeren. Nederland moet weer trots worden op zijn landbouw.’

Ondersteuning

De rijksadviseurs pleiten voor de inzet van GLB-gelden voor het verwezenlijken van de landbouwtransitie. Strootman: ‘Dit is een enorm proces dat enkele decennia nodig heeft. De inzet van GLB-gelden zijn nodig om boeren de overgang te laten maken. Zonder financiële ondersteuning wordt het zeer ingewikkeld om dit doel te bereiken’, zegt Strootman.

Rijksbouwmeester Alkemade ziet naast de afname van de biodiversiteit nog een gevaarlijke ontwikkeling op het platteland. ‘Veel jongeren hebben geen zin hebben om het boerenbedrijf over te nemen. Daarmee maken we ons als land kwetsbaar en creëer je afhankelijkheden die we niet willen en niet kunnen controleren.'

Abstract

Panorama Nederland moet gezien worden als een advies van het College van Rijksadviseurs aan beleidsmakers. ‘Een Nationale Omgevingsvisie ligt er al, maar die is vaak zo abstract. Wij willen met Panorama Nederland laten zien dat alle uitdagingen waar we voor staan met elkaar samenhangen.’

De expositie Panorama Nederland gaat een rondreis maken door het land. Ook is er een app te downloaden in de Apple app store en de Google Play store die een virtuele reis door het landschap van de toekomst biedt. Rijksbouwmeester Floris Alkemade, de Rijksadviseurs voor de fysieke leefomgeving Berno Strootman en Daan Zandbelt geven daarin tekst en uitleg over het panorama en de verschillende thema's.

• Download hier de publicatie Panorama Nederland