LNV reageert op vragen over fosfaatrechten

Achtergrond Melkvee Erik Colenbrander 10 dec 2018 om 10:30uur

In aanloop naar het fosfaatdebat in de Tweede Kamer deze week beantwoordt het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een serie vragen.

LNV+reageert+op+vragen+over+fosfaatrechten

Vooral over het terughalen van te veel toegekend vleesveefosfaat is nog veel te doen. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) benadrukt dat er niet meer ruimte komt voor ondernemers die in de problemen zijn geraakt door fosfaatrechten die zijn vervallen in de vleesveehouderij. Door het in eerste instantie toekennen van die rechten zijn er namelijk meer fosfaatrechten verstrekt dan het plafond van 84,9 miljoen kilo.

Het terughalen van rechten voor de vleesveehouderij draagt dus bij aan de oplossing van de te grote uitgifte. De teruggehaalde rechten kunnen daarom niet verstrekt worden aan melkveehouders. De rechten die worden teruggehaald via de maatregelen voor de vleesveehouderij komen juist te vervallen om binnen het fosfaatplafond te blijven.

2 miljoen kilo fosfaat

Om hoeveel fosfaatrechten het exact gaat, kan het ministerie nog niet zeggen. Het proces loopt nog, maar de verwachting is dat het minder dan 2 miljoen kilo fosfaat betreft. Waarschijnlijk nog deze maand maakt het ministerie de exacte cijfers bekend.

Overheid kan en wil prijsvorming niet beïnvloeden

De Tweede Kamer is over deze situatie geïnformeerd op 29 maart 2018. De maatregelen om vleesveefosfaat terug te halen, zijn vervolgens voorgelegd aan de Europese Commissie omdat dit raakt aan het fosfaatrechtenstelsel zoals de commissie dat eerder goedkeurde.

Beperkte knelgevallenregeling

Aanvankelijk was er voor fosfaatrechten een beperkte knelgevallenvoorziening bij ziekte, overlijden, stalbrand, dierziekte of vernieling. Dit is op verzoek van de Tweede Kamer en het advies van de onafhankelijke commissie Kalden, uitgebreid naar starters en boeren die een lagere veebezetting of minder grond hadden vanwege infrastructurele werken of natuuraanleg. De extra generieke korting op de rechten moest beperkt blijven tot 1 procent, adviseerde commissie Kalden. Dit werd ondersteund door sector en Kamer. Het gevolg is een strakke afbakening. Voor extra generieke korting om extra ruimte vrij te maken is in de sector absoluut geen draagvlak, benadrukt LNV.

In de maanden daarna zijn de voorgestelde maatregelen in een aantal besprekingen toegelicht. De Europese Commissie heeft deze zomer aangegeven dat Nederland de maatregelen kon implementeren en dat heeft het ministerie vervolgens uitgevoerd.

Onbenutte rechten

Rabobank gaf vorige week op Nieuwe Oogst TV aan dat te veel fosfaatrechten dit jaar onbenut blijven. Veehouders die rechten over hebben schrikken er echter voor terug om rechten te verleasen, omdat daarbij een afromingspercentage van 10 procent geldt.

LNV stelt dat een uitzondering op afroming in dit lopende kalenderjaar onmogelijk is, omdat de wet dan nog dit jaar zou moeten worden gewijzigd en er een staatssteunprocedure nodig is.

Staatssteunregels blijken in het fosfaatdossier vaker een belemmerende factor. LNV geeft aan dat staatssteunregels in zijn algemeenheid in het voordeel van Nederlandse ondernemers zijn om oneerlijke concurrentie binnen de EU te voorkomen.

Fosfaatrechtenhandel

Veehouders vragen zich af of het ministerie geen rol kan spelen bij de prijsvorming van fosfaatrechten. Het ministerie geeft aan dat de keuze is gemaakt om fosfaatrechten vrij verhandelbaar te maken. Dit geeft ondernemers de vrijheid om te handelen en hun eigen keuzes te maken.

Een onlosmakelijk gevolg is dat de prijs van fosfaatrechten dus ook in de markt tot stand komt. De overheid is geen speler in de markt voor fosfaatrechten en heeft geen invloed op de prijs.

Wisselende opbrengsten in ruwvoer worden opgevangen door uit te gaan van het vijfjaargemiddelde. © Twan Wiermans

Als de overheid wel op prijs zou willen sturen, raakt dit direct aan de vrije markt en ook aan de wet. Daarom kan en wil de overheid de prijs van fosfaatrechten niet beïnvloeden.

Fosfor via ruwvoer

Bij de berekening van de stikstof- en fosfaatproductie door de Nederlandse rundveepopulatie speelt de nauwkeurige inschatting van het ruwvoerverbruik en -kwaliteit een rol. Het ministerie is met de Europese Commissie overeengekomen dat vijfjaargemiddelden worden gehanteerd bij de berekening.

De hoogste en de laagste waarden worden bij de berekening buiten beschouwing gelaten. Dit is afgesproken omdat de fluctuaties in ruwvoerproductie en de ruwvoerkwaliteit groot kunnen zijn, vooral ook door het weer. Dat maakt het lastig voor veehouders om de hoeveelheid via ruwvoer verstrekte fosfaat exact te kunnen plannen.