'Varkensgezondheid moet beter'

Waarom een nationaal gezondheidsplan?

‘Het is ons als fokkerijorganisatie een doorn in het oog dat de genetische potentie die wij fokken niet wordt benut. De zeugen produceren wel het gewenste aantal biggen, maar de gezondheid van die biggen moet beter zodat de potentie voor groei en voederconversie kan worden benut.

‘800 of 1.000 gram groei per dag scheelt al gauw 10 euro per vleesvarken’

Jean Marie van Oort, directeur van Topigs Norsvin en Varkens KI Nederland

'Vaak zie je dat de problemen al beginnen op het moment dat de biggen worden gespeend en ze naar de batterij gaan. In de huidige varkenshouderij managen we nu vaak ziekten, maar we moeten toe naar het managen van gezondheid.’

Wat is het belang van gezondere varkens?

‘In de discussie rondom dierprestaties speelt mee dat Nederland niet meekomt met de kostprijs. Wanneer het daarover gaat, dan begint iedereen over de hoge kosten voor mestafzet, arbeid, huisvesting enzovoorts, maar aan het feit dat er met diergezondheid veel geld blijft liggen, gaan velen voorbij.

‘Ook de voordelen van geïntegreerde ketens worden gemakkelijk vergeten; minder faalkosten en werken aan één gezamenlijk einddoel helpen bij het realiseren van een lage kostprijs. Willen we concurrerend blijven in Europa, maar ook wereldwijd, dan moeten we met elkaar op de individuele bedrijven en in de keten aan de slag met diergezondheid.’

Dat is niet nieuw. Vijftien jaar geleden was het credo 1.000 gram groei in de mesterij en dat halen we ook nog steeds niet.

‘Het klopt dat we daarin als varkenssector al die jaren te weinig vooruitgang hebben geboekt. We zagen daar met elkaar misschien niet genoeg het belang van in.

‘Wij zien dat de genetische potentie er wel is. Op onze kernfokbedrijven groeien TN Tempo-beren structureel meer dan 1.300 gram per dag. Misschien moeten we de hand dus ook wel in eigen boezem steken’

Waarom nu dan wel?

'De Coalitie Vitalisering Varkenshouderij herziet het actieplan Vitalisering Varkenshouderij en daarvoor worden vijf sporen uitgewerkt. Wij zijn samen met partners gevraagd voor het spoor ‘Robuuste, gezonde varkens in een diervriendelijke houderij.’ (zie kader)
‘De basis daarin wordt een PRRS-vrije uitstroom van biggen. In de praktijk betekent dit dat wij als Topigs Norsvin een schoon fokproduct moeten uitleveren dat vrij is van het PRRS-veldvirus en dat de vermeerderaar gezonde en schone biggen doorgeeft aan de mester. Op onze fokbedrijven loopt daarvoor al een programma.’

Waarom een PRRS-vrije uitstroom?

'Wij zien PRRS als wegbereider waardoor andere ziektes als bijvoorbeeld APP en mycoplasma ook makkelijker meer impact hebben. Ziektekiemen remmen de technische vooruitgang enorm.

‘Of je 800 gram groei per dag haalt of 1.000 gram, dat scheelt al gauw 10 euro per vleesvarken. Dat geld heeft de Nederlandse varkenshouderij hard nodig om de concurrentie aan te kunnen blijven gaan.’

• Bekijk ook vijf vragen en antwoorden over maatregelen tegen PRRS

Hoe krijg je gezondere biggen?

‘Dat is een samenspel van heel veel verschillende factoren en begint al bij hoe we omgaan met onze potentiële zeugen. Er is veel bekend over de beste manier om goede fokzeugen te maken, maar die kennis wordt onvoldoende toegepast.

‘Met adaptatie en quarantaine is nog zoveel te winnen. Dat wordt daarom een wezenlijk onderdeel in het gezondheidsplan. Andere elementen zijn monitoring, inzicht in dierstromen door middel van RFID en inzicht in biosecurity.’

Welke rol speelt Topigs Norsvin daarin?

‘Topigs Norsvin heeft bij de zeugen een marktaandeel van ruim 70 procent. Twee derde daarvan is inmiddels TN70. In bijvoorbeeld Spanje, Brazilië en Duitsland zijn al onze klanten al volledig over op de TN70.

‘De TN70 heeft goede moedereigenschappen, is efficiënt en levert zware biggen. De TN70 is in onze optiek de beste basis voor de productie van vleesvarkens, de markt bepaalt vervolgens via kwaliteitseisen welke eindbeer daar het beste bij past.’

Er is ook kritiek op de TN70-zeug.

‘Dat klopt en ik heb daar moeite mee. De TN70 levert biggen met hele goede mesteigenschappen. De voederconversie van TN70-vleesvarkens ligt tot 0,15 lager dan die van nakomelingen van de Topigs 20.

‘De TN70 is robuust, maar je moet haar wel goed voeren. De zeug heeft weinig reserves, dus de voeding moet in elke fase kloppen. Wij zijn van mening dat de TN70 zelf de geboren biggen moet kunnen grootbrengen. Dus met de toename van het aantal geboren biggen neemt ook het aantal functionele spenen toe en ligt er veel nadruk op de kwaliteit van de geboren biggen.

‘Als je in de auto van formule 1-coureur Max Verstappen de verkeerde brandstof tankt of de verkeerde banden monteert, dan doet hij ook niet mee voor de overwinning. Vanuit een goede basis gaat het uiteindelijk om het vleesvarken dat wordt geproduceerd en dat doet de TN70 goed.’

Wat vraagt de markt?

‘Die vraagt binnen een segment uniformiteit en vleeskwaliteit. De Nederlandse varkenshouderij was gericht op productie en minder op vleeskwaliteit, maar dat verandert. Ook de behoefte aan premiumproducten groeit. De retail krijgt meer oog voor kwaliteitskenmerken als smaak, marmering, kleur en waterbindend vermogen.

‘Wij hebben beren die passen bij elke markt. Internationaal staan wij met ons berenpalet goed opgesteld. Met slachterijen en de retailsector zijn wij continu in gesprek over de wensen die er zijn.’