Bijenstand verbeterd met Groene Cirkels Bijenlandschap

In zijn persoonlijk beheersplan staat dat hij voor de winter alles moet hebben gemaaid en afgeruimd. Maar kijkend naar de uitgebloeide planten, die deze zomer nog een kleurrijke bloemenzee vormden naast zijn voormalige ligboxenstal, denkt Bert van Leeuwen uit Warmond daar anders over.

'Ik denk dat ik dat beter van het voorjaar kan doen. Als ik deze plantenstengels laat staan, beschermen ze de bodem tegen de vorst en krijgen grassen niet te veel kans.' Want vergrassing is een probleem, daar hebben bijen niets aan.

• Lees ook: Opleving wilde bij door bijenlandschap Leiden

Van Leeuwen is deelnemer en coördinator van het project Groene Linten Bijenlandschap, onderdeel van Groene Cirkels (zie kader). 'Via stichting Land van Wijk en Wouden zijn wij als De Groene Klaver in 2016 gevraagd mee te doen met dit project', vertelt Van Leeuwen.

Beschikbaar budget

De vereniging deed 120 mails de deur uit en kreeg 60 positieve reacties terug. 'De animo onder boeren is verrassend groot.' Momenteel zijn er 50 deelnemers bij het project betrokken. Hoewel de animo groter is, zorgt het beschikbare budget voor een stop. De bescheiden vergoeding van gemiddeld 150 euro per deelnemer is niet de reden om mee te doen.

Het project biedt verschillende mogelijkheden. Veel deelnemers zetten in op een kruidenrijk resultaat via langjarig aangepast beheer, al dan niet op gang geholpen door een of enkele malen doorzaaien met een kruidenrijk mengsel. Ook klaverweides en bloeiende struiken en bomen zijn via het project gerealiseerd. Anderen kiezen voor eenjarige bloemenmengsels. Maar ook dan is het niet even inzaaien en klaar.

Erfscan

Zo werd bij Van Leeuwen eerst een erfscan gemaakt, om te kijken wat de beste plekken waren voor een aantrekkelijke bloemenrand voor bijen. Het oog viel op een strook langs de stal en het kavelpad. De stand van de zon en de voedselrijkheid van de grond speelden een grote rol.

Vervolgens kreeg Van Leeuwen een persoonlijk beheersplan, waarin per jaar staat wat hij wanneer moet doen; frezen, bijzaaien, maaien, afruimen. 'Je hebt er wel wat werk van, maar het geeft ook voldoening. De bloemen zijn goed voor de bijenstand, maar dat ze kleur geven aan je erf is voor veel deelnemers net zo belangrijk.'

• Lees ook: European Bee Award helpt bij beschermen bijen

Vooral in het stedelijk gebied waarin De Groene Klaver zich bevindt. 'Landbouwkundig wordt het hier steeds moeilijker', zegt de voormalig melkveehouder. 'Veel boeren doen er dingen naast, zoals een recreatieve tak of kaasmakerij met huisverkoop. Een mooie bloemenrand rondom je bedrijf trekt mensen en het laat zien dat je je als boer inspant voor het vergroten van de biodiversiteit.'

Resultaat

Dat de inspanningen resultaat opleveren, werd onlangs bevestigd. In 2015 deden onderzoekers van Naturalis en de Wageningen Environmental Research een nulmeting. Destijds werden er 68 soorten bijen geteld. Drie jaar later zijn dat er 91.

De agrarische deelnemers zijn grotendeels verantwoordelijk voor dat resultaat. 'Bijen hebben maar een beperkte actieradius, dus willen we bijenlinten door het hele gebied laten ontstaan. Dan hebben ze veel perceeltjes nodig waar ze kunnen leven', legt Van Leeuwen uit. 'Boerderijen dienen als stepping stones.'

De gemeenten kunnen eenzelfde belangrijke rol spelen, maar ook daar gaat het niet vanzelf, laat de coördinator weten. 'Ze lopen vooral tegen het beheer aan. Als ik akkerdistel omhoog zie komen, trek ik het ertussenuit. Zo werkt het bij een gemeente niet. Maatwerk past niet in beheerplannen.'

Zoektocht

Toch heeft hij als deelnemer nog zo zijn vragen. 'Het is wel een zoektocht. Hoe haal ik het beste resultaat? Deze zomer stak de droogte een spaak in het wiel. Ik ben maar gaan besproeien. Ook heb ik regelmatig in maart gefreesd, terwijl het eigenlijk nog te koud was.'

Komend jaar wil hij een netwerk opzetten, waardoor deelnemers elkaar beter kunnen ondersteunen, advies geven en ervaringen kunnen uitwisselen. 'Ik merk dat veel deelnemers er actief mee bezig zijn. Het enthousiasme is er dus, maar we lopen ook nog tegen veel vragen aan.'

Van Leeuwen kijkt alweer uit naar volgend bloeiseizoen. 'Elk voorjaar is het spannend hoe de bloemenmengsels opkomen. Soms denk ik: er komt niets van terecht. Maar als de eerste bloemen verschijnen en het worden er steeds meer, dan wordt het steeds leuker. Als ik dan achter de stal langsloop, hoor ik alleen maar gezoem.'