'Toniso-voerconcept in Nederland al gangbaar'

Tonnen minder soja-invoer, door het gebruik van soja in varkensvoer te halveren. Aanvulling van de aminozuurbehoefte van varkens door inzet van vrije aminozuren, die 100 procent aanwendbaar zijn voor de dieren. Een verlaagd eiwitgehalte in het voer dat het metabolisme van varkens beschermt, omdat ze niet langer overtollig stikstof hoeven af te scheiden.

Daardoor een forse vermindering van de nitraatuitstoot, minder waterverbruik en minder mest, dus goed voor het milieu. Dat zijn in het kort de claims waarmee Tönnies haar nieuwe voerconcept presenteerde als het voerconcept voor de toekomst.

Hogere gehaltes

Maar hoe nieuw is dit eigenlijk? Een rondje langs enkele grote Nederlandse voerfabrikanten, schetst een ander beeld. Het wordt als positief ervaren dat het aandeel fosfor en stikstof dat aan varkens wordt gevoerd, wordt verminderd zodat de uitstoot ook minder wordt, maar dit is Nederland niet bepaald nieuw.

Bram van den Oever, Nutritionist Varkens bij ForFarmers, weet dat er in Duitsland van oudsher hogere eiwit- en sojaniveaus worden gebruikt. 'Dit komt doordat zij niet op de werkelijk verteerbare aminozuren (synthetisch) optimaliseren en daardoor is de nauwkeurigheid lager. Zij moeten dus hogere eiwitniveaus (en dus meer soja) in het voer toevoegen om de behoefte van het dier toch af te dekken.'

In Nederland wordt al jaren op de werkelijk verteerbare aminozuren geoptimaliseerd, geeft Van den Over aan. 'In Duitsland zijn ze nu onder druk van regelgeving actief bezig met het verlagen van stikstof en fosfor en daarmee dus ook van soja en eiwit. De niveaus die nu als vernieuwend worden gezien in de Duitse markt, zijn in Nederland vaak al gangbaar.'

Weinig zinnigs

Volgens Jedidiah van Dijk-Moser, Nutritionist Varkens bij Agrifirm, is het ten eerste belangrijk om het uitgangspunt goed te kennen, voordat er een oordeel over dit nieuwe voerconcept kan worden geveld. 'In Duitsland is het niet ongewoon om soja- en bepaalde ruweiwitgehaltes te verplichten. Een groot deel van het Nederlandse vleesvarkensvoer bevat al geen verplichte hoeveelheid soja.'

Van Dijk-Moser noemt het opvallend dat nergens vermeld wordt wat de normen van het Toniso-concept zijn als het gaat om ruweiwitgehaltes en soja-aandelen in de verschillende voeders. 'Dus zonder te weten wat de uitgangssituatie is of de normen zijn, is er nog niet veel zinnigs over te zeggen.'

Dat onderschrijft ook Albert Timmerman, productmanager varkens bij De Heus. 'Je weet niet om welk aandeel soja het gaat in het voer en wat de eiwitgehaltes zijn. Gaan ze van 20 naar 10 of van 10 naar 5, waardoor vervangen ze het en wat is de uiteindelijke ruw eiwit verlaging? Als je dat niet weet, kun je weinig zeggen over wat het oplevert, of de claims van minder N-uitstoot kloppen.'

Universiteit Wageningen heeft heel wat onderzoek gedaan naar stikstofuitstoot, hoe ver je eiwitgehaltes in voer terug kunt brengen en hoe kan worden gegaan met het toepassen van synthetische aminozuren. Timmerman: 'Hierover is veel kennis in Nederland en die wordt al volop toegepast.'

Alternatief eiwit

In Nederland bevatten de meeste standaard voeders voor vleesvarkens al geen of heel weinig soja meer, aldus Van den Oever van ForFarmers. 'Door het gebruik van onder andere meer raapzaadschroot, zonnebloemzaadschroot en enkelvoudige aminozuren is het gehalte aan soja te verlagen in het voer en is het mogelijk om zonder soja varkens te voeren.'

Echter, hoe jonger het dier is, des te lastiger het is omdat de inzet van raapzaadschroot en zonnebloemzaadschroot bij jonge dieren beperkter is. Soja is dan te vervangen door andere eiwitbronnen zoals vismeel en aardappeleiwit, maar dat is aanzienlijk duurder. Van den Oever: 'Het zou helpen als er meer alternatief eiwit beschikbaar zou zijn om soja te vervangen. Denk aan erwten of lupinen.'

Bij klanten die brijvoer voeren, is het aandeel soja nog lager, schetst Van den Oever, omdat zij met vloeibare eiwitproducten, zoals tarwegistconcentraten, kunnen werken en dus nog meer soja kunnen vervangen. Ook biedt fermentatie hier veel voordelen.

Het is al verschillende keren bewezen dat fermentatie van grondstoffen de verteerbaarheid van onder andere eiwit en fosfor sterk verbeterd en daarmee dus minder soja in het rantsoen nodig is. Dit is een van de redenen dat fermentatie steeds meer plaatsvindt, ook bij onze klanten. Wij proberen stikstof en fosfor zo laag mogelijk te houden in het voer om de uitstoot te verminderen.'

Voer efficiëntie

Er zijn meer factoren om in overweging te nemen. Volgens Agrifirm is het belangrijk om bij dergelijke voerconcepten te overwegen om de aangevoerde hoeveelheid stikstof en fosfor in relatie tot de toename in gewicht voor ogen te houden.

Nutritionist Van Dijk-Moser zegt daarover: 'Het is belangrijk dat het technisch resultaat niet onderdrukt wordt, want dan kan er per kilo voer minder stikstof en fosfor in zitten, maar zijn er wel meer kilo's voer nodig om het eindgewicht te halen.'

Ook Timmerman van De Heus stelt dat voederconversie een belangrijke rol speelt. 'In Nederland optimaliseren we al jaar en dag de voer efficiëntie. Ga je efficiënt om met je voer en het eiwit daarin, dan is dit positief voor de gezondheid van het varken en zal de stikstofuitstoot lager zijn.'

Timmerman vervolgt: 'Dat is goed voor het milieu en de voerkosten zijn lager. Economie gaat dus hand in hand met de benutting van het voer. Het is altijd al belangrijk geweest om daar naar te kijken. Dat is voor Nederland niet nieuw.'