Zussen strijden voor nieuwe boerderij na beving

Rond de dertig waren de zussen Karien en Irene Smit, toen ze besloten verder te willen met het vleesvee- en akkerbouwbedrijf in Oosterwijtwerd. Dit tot grote verrassing van hun ouders. 'Onze ouders hebben ons nooit gestimuleerd om het bedrijf over te nemen. Het is zwaar werk en het levert vaak stress op door de vele regels. Ze gunden ons een baan waarmee makkelijker geld was te verdienen', zegt Karien Smit (39). Na haar hbo-opleiding marketing en management ging ze als accountadviseur en procesmanager aan de slag. Nu werkt ze op projectbasis in de IT.

Haar zus Irene (35) deed de kunstacademie, werkte in de theaterwereld, belandde in de krakersscene en reisde de wereld rond. Een telefoontje van haar ouders dat ze tijdens een vakantie in Frankrijk kreeg, veranderde veel. 'Mijn moeder was ziek. Ze moest geopereerd worden. Ik ben altijd goed in het vangen van de Limousins geweest. Mijn ouders vroegen of ik naar huis wilde komen. Met een verreiker hebben we mijn woonwagen uit de stad Groningen gehaald en hier op het erf geplaatst.'

Uitdaging

Het verzorgen van het vee beviel Irene Smit zo goed dat bij haar het idee opborrelde om alsnog het bedrijf over te nemen. 'Ik vond het een uitdaging. Het was wel weer tijd voor iets nieuws.' Ook Karien Smit was voor een overname te porren.

Niet lang daarna, in de zomer van 2012, vond de aardbeving in Huizinge plaats. Met een kracht van 3,4 op de schaal van Richter was het de krachtigste aardbeving ooit in Groningen. Irene Smit had inmiddels de woonwagen verruild voor de woning van de Oldambtster boerderij uit 1848. De aardbeving staat in haar geheugen gegrift. 'De spiegel in de wc bewoog. Ik was bang dat alle strobalen in de schuur naar beneden waren gekomen.'

NAM

Aanvankelijk dachten de zussen dat ze de schade konden herstellen, maar algauw kwamen ze van een koude kermis thuis. Irene Smit: 'Volgens de aannemer aangewezen door de NAM. konden we de schade bij lange na niet repareren met het bedrag in het schaderapport van de NAM. De schade van de schuur wilden ze niet opnemen.'

Haar zus vervolgt: 'Toen de NAM onze boerderij total loss verklaarde, waren we allebei aangeslagen. Niet alleen de schuur, ook het huis moest worden gesloopt. Het huis dat al zeven generaties lang in de familie is. Dat ademt, dat karakter heeft. Maar we zijn ook realistisch. Om tegen alle adviezen in alleen de schade te herstellen, is geen goed plan. Dan blijf je altijd schade krijgen. Bovendien is het financieel niet mogelijk. Dan hadden we alles zelf moeten financieren. De NAM wilde niet meebetalen aan herstel of versteviging, alleen aan sloop en nieuwbouw.'

Knipoog

De zussen namen een architect in de arm die een 'moderne Groninger boerderij met een knipoog' naar het verleden ontwierp. De schuur van 36 bij 29 meter krijgt een werkplaats, opslagruimte voor tarwe en hooi en machineberging. Ze gaan vooral met pure materialen als hout en beton werken. 'We hebben dezelfde smaak en we vullen elkaar goed aan. Waar Irene vooral creatief en fantasierijk is, geef ik zo nu en dan wat tegengas', zegt Karien Smit.

Waar het op vastloopt, is het geld. De zussen zijn jarenlang in onderhandeling hierover. 'Vorig jaar waren we er bijna, maar net op dat moment veranderde minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) de schadeprotocollen en was de Nationaal Coördinator Groningen niet meer verantwoordelijk, maar de NAM. Dus we waren weer terug bij af.'

Karakteristiek pand

De ondernemers stellen geen hoge eisen aan de nieuwbouw. Irene Smit: 'We hebben ook de bank en accountmanager gepeild. Die vinden dat ons bod realistisch is. Wij kunnen en willen hier geen cataloguswoning neerzetten. Deze boerderij is aangewezen als een karakteristiek pand. De gemeente stelt daardoor zwaardere eisen aan het ontwerp. Dit zorgt voor meerkosten. Bovendien moeten we er zelf ook een smak geld tegenaan gooien. Dan ga ik niet in een woning wonen, waarin ik mij niet prettig voel.

Karien Smit: 'Als we akkoord zijn, moeten we alsnog veel geld lenen. Zeker voor bedrijfsopvolgers is het financieel zwaar. Het pensioen van onze ouders zit in het bedrijf.'

Boos en verdrietig

De zussen blijven hopen dat ze binnenkort met de NAM eruit komen. Karien Smit heeft de organisatie bijna dagelijks aan de telefoon. 'Het geeft een hoop stress. We hebben veel slapeloze nachten en buikpijn. Onze vader wil het er niet eens meer over hebben. Hij wordt er alleen maar boos en verdrietig van. Hij had ons de overname zo anders gegund. En wij hadden hem ook iets anders gegund.'

Terug dat kunnen en willen de zussen niet meer. 'Wij hebben veel doorzettingsvermogen. We zijn daadkrachtiger geworden. Dat is veel waard.'