Schoon drinkwater vraagt om goed boeren

Doorgaans zijn drinkwaterbedrijven en boeren vooral druk met hun eigen werk. Vorige week was dat even anders. Boeren uit de omgeving van drinkwaterwinning Herikerberg in het Overijsselse Markelo bezochten de nieuwbouw van het drinkwaterstation van Vitens in Goor.

Sinds 1959 wordt er op de Herikerberg drinkwater gewonnen. De waterwinning naast de Herikerberg bij Goor is in 1962 begonnen.

In 2017 is Vitens bij het drinkwaterstation in Goor begonnen met een groot nieuwbouwproject. 'Vitens vernieuwt de zuiveringsinstallatie van het drinkwaterproductiebedrijf Goor en sluit de zuivering van Herikerberg', vertelt Henk Hegeman van Vitens de bezoekende boeren in een grote bouwkeet op het bouwterrein. 'Deze sluiting is nodig om het ecologisch waardevolle gebied van Herikerberg te ontzien.'

Volgend jaar klaar

Het is de bedoeling dat de nieuwe zuiverings- en onthardingsinstallatie in Goor begin volgend jaar helemaal klaar is. Dan volgt het slopen van de zuivering in Herikerberg.

Voor de winning van drinkwater op de Herikerberg en bij Goor heeft de nieuwbouw geen gevolgen. De waterwinputten en het reservoir rondom Herikerberg blijven wel in gebruik.

In totaal zal het nieuwe drinkwaterstation in Goor zo'n 6 miljoen kuub water per jaar verwerken. Dit is niet alleen water van de drinkwaterwinningen Herikerberg en Goor. Vitens pompt ook water naar Goor, gewonnen in Espelo en Holten. 'Het water uit Holten is een stuk zachter dan het water dat we in Goor winnen. Door de aanvoer uit Holten, hoeven de onthardingsinstallaties hier minder hard te draaien', zegt Hegeman.

Hardheid

Hegeman vertelt dat de hardheid van het water dat Vitens wint tussen Goor en Markelo in de loop der jaren is opgelopen. Op de vraag van een aanwezige melkveehouder of dit ook geldt voor het nitraatgehalte in het water, moet Hegeman het antwoord schuldig blijven. Dat vinden de boeren jammer. Ze zijn namelijk wel benieuwd of agrarische activiteiten door de jaren heen invloed hebben gehad op de kwaliteit van het water dat door Vitens gewonnen wordt.

Een collega van Hegeman zegt toe om de cijfers over de ontwikkeling van het nitraatgehalte op een rij te zetten. Hij zal ze voor de betrokken agrariërs in het gebied beschikbaar stellen.

'Boeren voor drinkwater'

De boeren in het grondwaterbeschermingsgebied Herikerberg-Goor hebben de afgelopen maanden bezoek gehad van Hendry van Ittersum en Harry Roetert van 'Boeren voor drinkwater'.

In die gesprekken is gepraat over mogelijkheden die de boeren hebben om met aanpassingen van de bedrijfsvoering enerzijds de belasting van het grondwater te verminderen en anderzijds het bedrijfsresultaat te verbeteren. 'Deze gesprekken leverden op dat veel boeren belangstelling hebben om te werken aan het verbeteren van de bodem', vertelt Van Ittersum.

Conditie van bodem

Bodemspecialist Coen ter Berg legt uit dat de conditie van de bodem veel invloed heeft op het eventueel uitspoelen van meststoffen. 'Het verbeteren van de bodemvruchtbaarheid en het organischestofgehalte dragen bij aan een robuustere bodem die minder gevoelig is voor uitspoeling', aldus Ter Berg.

'Belangrijke factoren zijn de bodemstructuur, het poriënvolume, de bewortelingscapaciteit, de ontwatering, en het waterleverend vermogen. De actuele klimaatverandering maakt het extra noodzakelijk om je bodem op orde te hebben. We hebben te maken met meer neerslag en grotere hoeveelheden in korte tijd.'

Bodemleven stimuleren

Stimuleren van het bodemleven is essentieel bij het werken aan een betere kwaliteit van de bodem. 'Het lastige is dat het bodemleven heel complex is. Een materie waar we nog maar weinig over weten', zegt Ter Berg. 'Ieder perceel heeft zijn eigen biotoop van schimmels en bacteriën.'

Voor de ontwikkeling van het bodemleven zijn plantenresten van groot belang. Melkveehouders met veel blijvend grasland zijn in het voordeel, omdat een graszode jaarlijks veel dood plantenmateriaal oplevert, zo'n 4 ton per hectare. In het algemeen geldt dat bodembewerkingen niet gunstig zijn voor het bodemleven.

Zware machines

Ook het berijden met zware machines is funest voor de bodem, vindt Ter Berg. 'Op grasland zie ik vaak driewielige bemesters. Die richten veel schade aan. Deze machines kunnen weliswaar hun bandenspanning verlagen, maar het weer oppompen van de banden voordat de machine de weg op kan, duurt tien minuten.'

Dat werkt volgens Ter Berg niet. 'Hebt u wel eens zo'n driewieler tien minuten zien stilstaan op de dam van een perceel?', vraagt hij aan zijn gehoor. Nee, dat hebben de veehouders uit Markelo en Goor inderdaad nog nooit gezien.