Akkoord EU en Japan biedt kans voor agrosector

Het Economic Partnership Agreement (EPA) tussen Japan en de Europese Unie houdt voornamelijk in dat heffingen omlaaggaan (85 procent van de tarieven verdwijnt op termijn) en procedures makkelijker worden. In de praktijk laat zich de deal het beste omschrijven als 'kaas voor auto's'. De importtarieven op harde kazen, zoals Goudse kaas, komen stapsgewijs te vervallen, terwijl Europa de drempels om Japanse auto's te importeren verder naar beneden brengt.

De overeenkomst gaat natuurlijk verder dan kaas en auto's. 'Vanuit exportoogpunt biedt de overeenkomst Nederlandse land- en tuinbouwbedrijven kansen', zegt Klaas Johan Osinga van LTO-team Internationaal. 'Er liggen kansen voor alle sectoren. We exporteren bijvoorbeeld nu al paprika en diepvriesaardbeien naar Japan.'

Aantrekkelijke markt

Voor de Nederlandse land- en tuinbouw is Japan een aantrekkelijke markt, zegt Osinga. 'Japan heeft 126 miljoen inwoners. Het land kan voor 60 procent in zijn eigen voedsel voorzien. Japanners zijn afhankelijk van hun voedselimport, hebben een rijke bevolking die kwaliteitsproducten wil en daarvoor wil betalen.'

De Nederlandse landbouwraad in Japan, Evert Jan Krajenbrink, verwacht een sterke stijging van de agrarische export naar Japan als gevolg van de EPA-afspraken. Hij ziet vooral kansen in de sectoren zuivel, vlees en bewerkte agrarische producten, zoals aardappelen.

Onderzoek

Krajenbrink wijst op onderzoek uit Brussel waaruit blijkt dat de EU-zuivelexport door EPA met 215 procent zal toenemen, de vleesexport met 73 procent en bewerkte voedingsmiddelen met 52 procent. Dat vindt plaats in de periode tot 2035.

De verlaging van de importheffingen is de belangrijkste reden voor de toename van de export. Zo gaat de heffing voor export van harde kazen (Edam, Gouda) in vijftien jaar stapsgewijs omlaag naar 0 procent. Wat betreft rundvlees gaat het om een verlaging in vijftien jaar naar 9 procent (nu 38,5 procent). Het tarief voor bevroren pluimveevlees daalt in zes tot acht jaar in stappen naar 0 procent (nu circa 10 procent).

Gelijk speelveld

'Het verdrag opent niet zozeer nieuwe markten, maar vergemakkelijkt de handel', legt Krajenbrink uit. 'Daarnaast wordt er weer een gelijk speelveld gecreëerd met landen die al een verdrag met Japan hebben afgesloten, zoals Australië en de landen van het Trans-Pacific Partnership (TPP).'

De export vanuit Nederland naar Japan zat al in de lift voor de handelsovereenkomst van kracht werd. In 2018 was het zelfs de sterkst groeiende afzetmarkt voor Nederland, blijkt uit cijfers van Wageningen Economic Research en het CBS.

Export stijgt

Vorig jaar steeg de totale Nederlandse agro-export naar Japan bijna met 110 miljoen euro naar 841 miljoen euro. Het gaat daarbij vooral om varkensvlees en dranken. De grootste stijger was de export van kaas en boter die met een plus van 57 procent naar 120 miljoen euro de lucht in schoot. Op dit moment bedraagt agrotechnologie bijna 14 procent van de totale agro-export.

Op de ranglijst van exporterende landen staat Nederland op de 24ste plaats, ver achter de Verenigde Staten en China. 'Hoewel de landbouwexport toeneemt, is de positie van de Nederlandse agrofoodsector in Japan tot nu toe te bescheiden', stelt Krajenbrink. Hij verwacht dat deze positie met EPA zal versterken. 'Japan is een bewerkelijke markt, maar eenmaal binnen is het goed zakendoen.'

Geen vrees

Anderzijds hoeven Europese boeren en tuinders niets te vrezen van export uit Japan naar Europa. 'Dat is met andere overeenkomsten weleens anders' zegt Osinga. Hij noemt CETA, het handelsverdrag met Canada waardoor onder meer vlees naar Europa kan komen.

Osinga denkt dat de houding van de Amerikaanse president Donald Trump ervoor heeft gezorgd dat de deal tussen de EU en Japan in een stroomversnelling is gekomen.

Medestanders

'Trump is bij de onderhandelingen over het TPP weggelopen. Daarmee heeft hij de elf overige TPP-landen indirect richting de Europese Unie geduwd. Japan heeft medestanders nodig om in Azië tegenwicht te bieden aan China en ging op zoek naar nieuwe partners.'

'De samenwerking gaat verder dan dit handelsakkoord', zegt Osinga. 'Het gaat ook over investeringen en kwaliteitsstandaarden. Je zegt tegen elkaar: 'We zijn partners.' Je geeft aan dat je van het internationale handelsmodel bent en niet van het 'bully-model' van Trump met protectionisme en tarieven.'

Andere landen

De Europese Unie onderhandelt met meer landen, zoals Australië, Nieuw-Zeeland, Indonesië en Chili. Deze maand is Brussel akkoord gegaan met een verdrag met Singapore. 'Dit land is niet groot, maar het heeft vrijwel geen landbouw. We kunnen er alleen maar mee winnen', zegt Osinga. 'En het maakt deel uit van het TPP, dus het vormt een entree naar die landen.'