Rauwe melk wint aan belangstelling

Het drinken van rauwe melk heeft zeker onder de oudere bevolking een negatief imago. Drinken van rauwe melk is gevaarlijk, daar kun je ziek van worden. Maar de inzichten rond rauwe melk veranderen en daarmee ook de populariteit ervan.

Rauwe+melk+wint+aan+belangstelling
© Het Hoge Noorden

Melkveehouder André Mulder verdiepte zich ruim tien jaar geleden in de gezondheidsvoordelen van rauwe melk en begon in 2012 met de verkoop ervan in de vorm van kefir, yoghurt en hangop.

Toen zijn melkveebedrijf werd uitgekocht vanwege de aanleg van een weg, besloot Mulder zich te richten op een grootschaligere productie en verkoop van rauwmelkse gefermenteerde producten.

In zijn bedrijf Raw Milk Company in De Lutte verwerkt de ondernemer nu wekelijks 10.000 kilo melk tot kefir, yoghurt, hangop en jus de lait. De melk betrekt hij van twee biologische melkveehouders uit de buurt.

Kefir is sterker probiotisch dan yoghurt

Koen Mulder, Raw Milk Company in De Lutte

Bio-beurs

Vooral de verkoop van kefir wint aan populariteit, zo bleek ook op de Bio-beurs in Zwolle. Daar was naast de Raw Milk Company het geitenbedrijf De Bonte Weide uit Stolwijk aanwezig om zijn geitenkefir onder de aandacht te brengen.

Kefir is een licht tintelende zure melkdrank die gemaakt wordt van verschillende melkzuurbacteriën en gisten. De oorsprong ligt in de Kaukasus. De levende bacteriën hebben een probiotische werking en hebben onder meer een positief effect op de darmgezondheid en weerstand.

De vraag naar kefir neemt toe, merken ze bij de Raw Milk Company. 'In de jaren tachtig was het ook populair, maar het is toen een beetje in de vergetelheid geraakt. Yoghurt fermenteren gaat sneller en is gemakkelijker om op grote schaal te produceren. Wij hebben de kefir weer hot gemaakt', zegt Koen Mulder. 'Kefir is sterker probiotisch dan yoghurt en er is veel vraag naar.'

Houdbaar

Dat rauwe melk alleen in de vorm van kaas of aangezuurde zuivelproducten te koop is, heeft te maken met zowel praktische redenen als regelgeving. Rauwe melk is korter houdbaar dan gepasteuriseerde melk. Bij pasteuriseren worden schadelijke bacteriën gedood, maar ook processen in werking gezet die de typische gezondheidsvoordelen van rauwe melk tenietdoen.

Door de melk te fermenteren, waarbij de zuurgraad beneden 4,5 pH wordt gebracht, is pasteurisatie niet nodig om langer houdbaar te blijven. Deze gefermenteerde, rauwe melk mag bovendien in een winkel worden verkocht.

Boerenerf

'Pure' rauwe melk mag alleen op het boerenerf zelf te koop worden aangeboden. Het plaatsen van een melktap op het erf wint aan populariteit, maar van grootschalige verkoop van rauwe melk vanaf het boerenerf is geen sprake.

Het plaatsen van een melktap op het erf wint aan populariteit.
Het plaatsen van een melktap op het erf wint aan populariteit. © Dirk Hol

'Ons doel was om mensen naar het erf te trekken en op die manier positief aan het imago van de melkveehouderij te werken', zegt melkveehouder Watze de Vries uit IJlst, die sinds 2014 een melktap heeft.

Smaak

Na een voorzichtig begin is de familie ook gestart met de kleinschalige productie en verkoop van andere zuivelproducten. 'Mensen komen voor rauwe melk vanwege de smaak en soms vanwege een voedselallergie. En ze vinden een streekproduct belangrijk', zegt De Vries.

'In de zomer komen hier veel toeristen, maar het heeft ons verbaasd hoeveel trouwe klanten uit de regio ons weten te vinden. Daar heb je het meest aan. Rijk word je er niet van, maar daar is het ons niet om te doen. Het gaat er ons om om in contact te komen met de consument.'

Koken

De verkopers van rauwe melk mogen de melk niet vooraf gebotteld leveren. De klant moet de melk zelf in een fles doen. Daarnaast moeten de veehouders duidelijk vermelden dat de melk voor consumptie gekookt moet worden. Of dat ook gebeurt, is de verantwoordelijkheid van de consument.

De strenge regels voor de verkoop van rauwe melk belemmeren initiatieven voor gezamenlijke afzet. In Heeg bijvoorbeeld wilden melkveehouders een tappunt in het dorp creëren om zo hun product aan hun eigen dorpelingen te kunnen verkopen, maar dit liep vast door het feit dat de verkoop alleen vanaf het eigen erf mag.

Strenge regelgeving

Die strenge regelgeving is verklaarbaar vanwege de gezondheidsrisico's die aan de verkoop van niet-gepasteuriseerde melk kleven, maar de roep om versoepeling neemt toe. In Duitsland is rauwe melk als Vorzugsmilch in de winkel te koop. Boeren die deze melk leveren, moeten aan strenge eisen voldoen.

André Mulder pleit voor een controlesysteem dat vergelijkbaar is met de Duitse situatie, zodat ook in Nederland rauwe melk op de markt kan worden gebracht. 'Mijn ultieme droom is dat ieder dorp weer een eigen melkfabriek heeft.'

Risico's

Of de regels kunnen worden versoepeld, staat en valt met de kennis en instelling van de melkveehouders, stelde onderzoeker Ton Baars op de Bio-beurs. 'Het verbod op verkoop van rauwe melk is er niet voor niets, maar gebaseerd op de situatie van jaren geleden. Er zijn risico's met ziektekiemen en zoönosen, maar die zijn relatief klein', zegt hij.

'Je zult boeren goed moeten trainen op de veiligheidsrisico's. Uiergezondheid en hygiënisch melken verdienen bij de verkoop van rauwe melk extra aandacht.' Boeren met een melktap en zelfzuivelaars worden al extra gecontroleerd.

Onderzoeken wijzen op gezondheidsvoordelen
Het grootste gezondheidsvoordeel van rauwe melk is het positieve effect op het voorkomen van eczeem, astma en allergieën, zo blijkt uit meerdere publicaties. Ook heeft het een positief effect op de darmflora en het immuunsysteem. Gezondheidsrisico's zijn er ook. Als melk niet wordt gepasteuriseerd, worden goede bacteriën behouden, maar ook de slechte niet uitgeschakeld. Ook het gevaar van zoönosen ligt op de loer. Ton Baars heeft jarenlang studie gedaan naar de kwaliteit van melk en is groot voorstander van rauwe melk. Op de Bio-beurs in Zwolle presenteerde hij de resultaten van een recent onderzoek naar het effect van kefir op de gezondheid van mensen. Het bleek dat met name mensen met een zwakke gezondheid baat hadden bij de probiotische melkdrank. Hun algehele afweersysteem werd beter en ze hadden minder last van darmklachten. Kortom, ze voelden zich gezonder na het drinken van kefir. Betty van Esch van de Universiteit Utrecht bestudeert het effect van rauwe melk op het voorkomen van allergie en astma. Uit onderzoek is al gebleken dat kinderen die op een boerderij opgroeien, minder last hebben van astma, maar het is niet bewezen dat dat door het drinken van rauwe melk komt. Daarom is dit onderzocht op muizen en daaruit bleek dat er een causaal verband is tussen rauwe melk en astma. 'Rauwe melk is beschermend tegen allergische astma bij kinderen', stelt Van Esch. De studies naar rauwe melk gaan door, onder meer op muizen. Er wordt onderzoek gedaan naar het effect van rauwe melk op groepen zoals jonge kinderen en mensen met een verzwakte weerstand en ook de rol van verhitting van melk wordt verder bestudeerd.

Bekijk meer over:

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer