Gras drogen is in opkomst in Nederland

De interesse voor eigen eiwit was voor biologische melkveehouders Cees en zijn zoon Guus van Roessel uit Udenhout een belangrijke reden om onderzoek te laten doen naar het drogen van gras. Hun melkveebedrijf De Dobbelhoeve produceert melk onder de merknaam Mijn Melk, die bij Albert Heijn in de schappen staat. Melk van eigen gras is daarbij belangrijk. Drogen is hierbij een optie.

De Van Roessels vroegen studenten van de HAS Hogeschool in Den Bosch onderzoek doen naar de kansen voor het drogen van gras om de eiwitopbrengst te verhogen en het gras beter te benutten. Het kunstmatig gedroogd gras past goed binnen de gedachte om eiwit van eigen land te benutten. Groenvoerdrogerijen liggen op meer dan 100 kilometer afstand van Udenhout en zijn daarom geen optie voor de Van Roessels. Veel transport past immers minder goed bij het natuurlijke karakter van melk.

Restwarmte

Een voordeel van gras drogen is dat het perceel met minder gras schudden minder verliezen kent. Wel vraagt dit energie en kan restwarmte goed van pas komen. Die warmte is volgens de studenten onder Nederlandse omstandigheden wel nodig om het gras droog te krijgen.

In Oostenrijk en Italië kan dit door mechanische ventilatie. In Nederland is al een aantal ondernemers actief met een drooginstallatie, zoals Henk Snuverink uit Hengelo. Om te besparen op drogingskosten, schudt hij het gras wel enkele malen. Ook is de droogcapaciteit vooralsnog te beperkt om al het gras te drogen.

Schudverliezen

Gras eerst schudden levert niet de hoogste eiwitopbrengst op, stellen de studenten. Daarbij zorgt het extra schudden voor 10 procent verliezen tegen 5 procent bij het drogen van gras met 25 procent droge stof direct na het maaien. Bij het inkuilen is er 15 procent opbrengstverlies voor een goede kuil. Bij een minder geslaagde kuil is dit al snel 20 procent.

Bij die korte voordroogperiode vonden de studenten een 19 procent hogere eiwitopbrengst ten opzichte van kuilgras. Bij enkele keren schudden is de opbrengst 13 procent hoger dan bij kuilgras.

Maaimoment

Een ander pluspunt van het direct na het maaien drogen is dat het weer amper invloed heeft op het maaimoment. Dat maaimoment kan daarmee ten dienste staan van de maximale gewasopbrengst. Daarbij is het uitgangspunt dat de eerste snede 3.500 kilo droge stof opbrengt en vervolgsneden telkens binnen dertig dagen opnieuw worden gemaaid.

Dit zou zelfs leiden tot een 23 procent hogere eiwitopbrengst dan het eerdergenoemde goede kuilgras. Daarbij wordt uitgegaan van 13.500 kilo drogestofopbrengst, 500 kilo meer dan als er niet naar het optimale maaimoment wordt gekeken. De droogkosten zijn wel hoger.

Energieverbruik

Een aandachtspunt is het energieverbruik. Bij het optimale maaimoment met 29,1 gigajoule per hectare is drie keer zo veel energie nodig als bij het maken van de goede kuil. Bij het direct drogen, bij 25 procent droge stof, is dit met 28,1 gigajoule per hectare iets lager.

Het eerst schudden van het gras verdubbelt het energieverbruik ten opzichte van kuilen. Per kilo ruw eiwit is het energieverbruik bij direct drogen 13,4 megajoule. Het drogen na schudden komt op 9,9 megajoule. Kuilen kost 5,5 megajoule aan energie per kilo ruw eiwit.

Twee soorten drogers

Volgens de studenten komen twee soorten drogers in aanmerking voor drogen in Nederland. De banddroger en de hooibox met warmtebeluchter. De banddroger is relatief duur en vraagt veel energie, terwijl de hooibox, vanwege de beperkte droogsnelheid, enkel slaagt bij eerst gras schudden.

Cees van Roessel ziet kansen voor gras drogen. Direct drogen na maaien heeft zijn voorkeur, omdat de veldverliezen worden beperkt. 'Wel zou het goed zijn als er bij dit systeem een passende warmtebron is, die restwarmte geeft. Wellicht kan dit in de toekomst komen uit de warmte die vrijkomt tijdens het gebruik van zonnepanelen of de restwarmte die ontstaat bij de inzet van de bewerking of verwerking van mest.'