Sector bundelt ambities in Tuinbouwakkoord

Achtergrond Snijbloemen René Bouwmeester 15 maa 2019 om 14:06uur

Klimaatneutrale teelt met weerbare planten, wereldwijd toonaangevend en behept met een goed imago. Dat is het streven van de gehele tuinbouwsector voor 2030. Deze gemeenschappelijke doelen zijn samen met nog een aantal prioriteiten vastgelegd in het Tuinbouwakkoord dat deze week is getekend. 'Dit akkoord is pas het begin.'

De tuinbouwsector kampt in de volle breedte, van bollen, bomen en fruit tot glastuinbouw, vollegrondsgroente en veredeling, met ruwweg dezelfde uitdagingen. Denk aan verduurzaming van de teelt, beschikbaarheid van voldoende, betaalbare arbeidskrachten en de overstap naar klimaatneutrale tuinbouw.

Die gemeenschappelijke uitdagingen van de sector zijn benoemd in het Tuinbouwakkoord. Dit akkoord is opgesteld door Greenports Nederland, waarin de zeven Greenports en tuinbouwregio's zijn verenigd. In deze Greenports zijn ook de brancheorganisaties uit de tuinbouwsector vertegenwoordigd, waaronder LTO Nederland, Glastuinbouw Nederland, KAVB en NFO.

Concurrentiepositie

Het akkoord is volgens de deelnemers noodzakelijk omdat de sector de concurrentiepositie en zijn license to produce die het nu heeft, ook op lange termijn wil behouden.

Het akkoord is meer dan een to-dolijstje voor de tuinbouwsector

Sjaak van der Tak, voorzitter Glastuinbouw Nederland

Tevens wil de sector de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen en bijdragen aan de internationale klimaatdoelen. De Greenports stellen dat hiervoor een verandering nodig is die grote investeringen vergt in onderzoek, aanpassing van kassen en teeltsystemen en in infrastructuur.

Zeven ambities

Het Tuinbouwakkoord verwijst naar de zeven ambities in de Nationale Tuinbouwagenda waaraan de Greenports prioriteit geven.
1. Energie: de ambitie is een klimaatneutrale glastuinbouwsector in 2040. De bloembollen- en paddenstoelensectoren streven ernaar om in 2030 klimaatneutraal te zijn;

2. Ruimtelijke inrichting: het doel is om in 2030 te beschikken over klimaatbestendig en modern productieareaal, gericht op duurzame productie, circulaire inrichting, meer biodiversiteit en beschikbaarheid van energie en warmte, schoon water en andere productiefactoren;

3. Verslogistiek: de doelstelling is de ecologische footprint van de verslogisitiek te verkleinen. Dit is haalbaar door digitaliseren, de hoeveelheid milieubelastende verpakkingen terug te dringen, vertragende grensprocedures aan te pakken en de transportsnelheid te vergroten door slimmere combinaties van wegtransport, luchtvracht, binnenvaart en railtransport;

4. Gezonde planten, gezonde mensen: dit betekent een duurzame productie van voedsel en siergewassen en het gebruik van deze producten bevorderen. Daarvoor is omschakeling nodig naar weerbare planten in een weerbaar teeltsysteem, die minder afhankelijk zijn van gewasbeschermingsmiddelen. Het doel is de emissie van mineralen en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlakte- en grondwater in 2030 vrijwel nihil te laten zijn;

5. Innovatie: de Nederlandse tuinbouw wil wereldwijd toonaangevend blijven als tuinbouwnatie door kennisontwikkeling, de toepassing van vooruitstrevende technieken en hoogwaardig uitgangsmateriaal, innovatieve producten, teeltconcepten en logistieke oplossingen te leveren;

6. Arbeidsmarkt en onderwijs: in 2030 heeft de tuinbouwsector een goed imago, een concurrerende positie op de arbeidsmarkt en kwalitatief uitstekende opleidingsvoorzieningen, waardoor er goed opgeleide mensen beschikbaar zijn;

7. Internationalisering: de sector heeft de ambitie nieuwe markten te benaderen. Ook willen de Greenports beter aanhaken op Europese samenwerkingen en betere toegang tot fondsen creëren.

De partners hebben hoge verwachtingen van het akkoord. 'Het akkoord is meer dan een to-dolijstje', zegt voorzitter Sjaak van der Tak van Glastuinbouw Nederland. 'Deze ambities geven aan hoe we de sector ook in de toekomst sterk kunnen houden. Het geeft de lijn aan die we met zijn allen willen volgen.'

Kringlooplandbouw

KAVB-voorzitter René le Clerq vindt het akkoord een belangrijk signaal richting minister Carola Schouten (LNV). 'De minister zet in haar landbouwvisie in op kringlooplandbouw. Wij gaan proberen om die duurzaamheid handen en voeten te geven.'

Van der Tak benadrukt dat de Tuinbouwagenda nog verder moet worden ingevuld. 'Over een jaar moet de Tuinbouwagenda, het uitvoeringsprogramma, gereed zijn. Daar staan concrete projecten in beschreven, zoals onze 'Ambitie Plantgezondheid 2030'. Deze agenda is pas het begin.'

Wederzijds belang

De voorzitter van Glastuinbouw Nederland prijst het brede draagvlak voor het akkoord. Er is sprake van een wederzijds belang, zegt hij. 'Wij hebben de overheid nodig om te zorgen dat er besluiten worden genomen over toelating van biologische gewasbeschermingsmiddelen. Het Rijk en de provincies hebben de Greenports nodig om hun doelstellingen te halen op het vlak van klimaat en energietransitie.'

De tuinbouwsector heeft ook een verzoek aan de minister. Le Clerq: 'We verwachten dat ze de randvoorwaarden schept om de agenda te kunnen uitvoeren. Dat gaat om geld, maar ook om het creëren van mogelijkheden.' Van der Tak: 'We kunnen de CO2-emissie verlagen, maar dan moet er wel een warmterotonde komen en aanvoer van CO2 uit de industrie.'

'We vragen minister Schouten niet gelijk om geld'

De steun van minister Carola Schouten (LNV) aan het Tuinbouwakkoord moet vooral leiden tot een ruggensteun om veranderingen in de sector mogelijk te maken. Dat stelde voorzitter Jaap Bond van Greenports Nederland deze week bij de ondertekening van het akkoord in Berkel en Rodenrijs. 'We vragen niet gelijk om geld', zegt Bond. 'We vragen de minister vooral om ondersteuning op het gebied van wetgeving.' Als voorbeeld noemt hij de wetgeving rondom geothermie of de prijs van CO2. 'Die is voor een deel van de tuinbouwondernemers van groot belang.' Schouten kan de spil worden tussen de tuinbouwsector en andere ministeries, meent Bond. 'We hebben het in dit verband ook over uitdagen in de logistiek en de energietransitie. Daar gaan andere ministeries over.' De eerste concrete resultaten kunnen volgens de Greenports-voorzitter snel worden geboekt. Er lopen immers al veel projecten in de sector die nu onder de noemer van de Tuinbouwagenda vallen. Daarnaast worden de komende jaren de 'quick wins' opgepakt, de eenvoudigste verbeteringen. Bond is ook blij dat de tuinbouw een platform heeft. 'Het Tuinbouwakkoord laat zien hoe belangrijk de tuinbouw is voor de bv Nederland. Het zet de sector op de plek die het verdient: in de schijnwerpers. En met het ondertekenen van dit Tuinbouwakkoord laten we zien dat we echt gaan samenwerken.' Die samenwerking behelst meer dan dertig brancheorganisaties, onderwijsinstellingen, bedrijven en overheden. Het akkoord raakt duizenden ondernemers en hun werknemers.