Transparantie is toverwoord bij verduurzaming

De voortgang van de verduurzaming van de landbouw is al jaren een vast thema op het jaarlijkse Forum for the Future of Agriculture (FFA) in Brussel. Sprekers op het congres stipten dit jaar de noodzaak aan om het proces te versnellen.

Topman Wiebe Draijer van Rabobank vertelde over een recent bezoek aan een Australische veehouder. Door droogte had hij eerder dit jaar de helft van zijn kudde verloren. Een overstroming kostte recent de overige dieren het leven.

Wereldwijd hebben klanten van de bank te maken met de gevolgen van de klimaatveranderingen, signaleert Draijer. 'Bosbranden verwoesten wijngaarden in Californië en een hagelstorm verwoest een kassencomplex in Nederland.'

Ander model

Draijer deed een oproep aan de politiek om het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in te zetten voor een verandering van de landbouw. 'We moeten naar een ander model. Het gaat niet meer om de maximale productie, maar om de productie binnen bepaalde duurzaamheidsgrenzen. Dat is een nieuwe functie voor de landbouw die we opnieuw moeten uitvinden.'

Ondertussen wordt er op kleine schaal geëxperimenteerd met een andere beprijzing van landbouwgewassen. De Belgische supermarktketen Colruyt is daarvan een voorbeeld. In februari maakte de retailer bekend dat het de 450 melkveeboeren die aangesloten zijn bij het Oost-Vlaamse zuivelbedrijf Inex een vaste melkprijs wil bieden voor maximaal 30 procent van hun melk.

Colruyt biedt de boeren daarvoor in de komende vijf jaar 34,76 eurocent per liter. Deze prijs is afgeleid van het gemiddelde in de afgelopen vijf jaar.

Risico

'Zo'n 350 melkveehouders, 80 procent, heeft het aanbod geaccepteerd', vertelt Colruyt-directeur Stefan Goethaert op het FFA-podium. 'We willen onze boeren hiermee wat lucht geven voor een deel van hun inkomen. Maar het is voor ons ook een test. Wij zijn een relatief kleine speler en zijn in de markt, geen prijssteller. We volgen de markt. Met deze prijsfix nemen we een risico. Misschien moet ik over vijf jaar concluderen dat het ons geld heeft gekost en dat we dus gefaald hebben.'

Colruyt is naar de boeren toe transparant over de eigen kosten en marge. 'Op dit moment dekt deze prijs voor iedereen in de keten de kosten', aldus Goethaert.

Uit de keten

De prijsafspraak met melkveehouders heeft ondertussen een vervolg gekregen. Colruyt past nu ook een soortgelijke aanpak toe bij negentig rundveehouders die vleesrunderen gaan leveren via drie geselecteerde slachthuizen en verwerkers. De groothandelaar en de veehandelaar worden zo uit de keten gehaald, wat resulteert in een betere prijs voor de boer.

Ook Syngenta, producent van zaden en gewasbeschermingsmiddelen, betracht in zijn nieuwe innovatiestrategie meer openheid. Het Zwitserse bedrijf gaf hierop in Brussel een toelichting tijdens een seminar voor pers en zakenrelaties.

Het concern gaat vroeger in het ontwikkeltraject van nieuwe producten ngo's erbij betrekken. 'We moeten anders gaan denken en vragen naar de wensen van de maatschappij', zegt Alexandra Brand, verantwoordelijk voor de duurzaamheidsstrategie van Syngenta.

Onderscheidende producten

Brand noemt het voorbeeld van ontbijtgranenproducent Kellogg's die op zoek is naar grondstoffen met een lage CO2-voetafdruk, om onderscheidende producten te maken.

Jon Par, president van Syngenta's gewasbeschermingsdivisie, ziet dat boeren wereldwijd zich zorgen maken over onbegrip bij de maatschappij. 'Ze vragen ons hoe ze dat contact kunnen herstellen. Dat zijn gesprekken die je vijf à tien jaar geleden niet voerde.'

EU-landbouwcommissaris Phil Hogan ziet het nieuwe GLB als instrument om het vergroenen van de landbouw aan te jagen. 'Het is de wortel aan de stok waarmee we boeren willen stimuleren. Het oude GLB leverde niet genoeg op. Ik raad boeren aan de nieuwe mogelijkheden te omarmen, als ze ook na 2027 nog de steun van de belastingbetaler willen hebben.'