Braziliaanse boeren blij met nieuwe president

Met zijn Toyota hobbelt Erik Bosch over de oranje zandwegen die zijn percelen met elkaar verbinden. Aan weerszijden staat de soja te popelen om geoogst te worden. Behendig stuurt hij zijn pick-up langs diepe gaten en over grote hobbels. Over twee dagen is het zover. Dan zullen maaidorsers, trekkers en vrachtwagens van 35 ton ook over deze weggetjes stuiteren.

'Dit is de grootste rem op de Braziliaanse landbouw: onze infrastructuur', zegt Bosch. Hij kijkt hoopvol uit naar president Jair Bolsonaro, die sinds 1 januari het land leidt. 'Hij heeft het goed met de landbouw voor.'

Ouders

Bosch, die in de jaren zestig met zijn ouders naar Brazilië kwam, is niet de enige boer die de komst van de nieuwe president toejuicht. Veel boeren en landbouworganisaties zijn blij met zijn komst.

'Zestien jaar hebben we onder links bewind geleden', zegt Kees Souilljee. De akkerbouwer kwam op zijn 21ste naar Brazilië. Vorig jaar deed hij zijn bedrijf over aan zijn dochter en schoonzoon.

Landlozen

'Boeren die staatsgronden bezaten, konden zomaar land kwijtraken aan landlozen, die daar volgens de historie recht op hadden. Hun voorvaderen hadden bijvoorbeeld vijfhonderd jaar geleden op dat stuk land geleefd. De linkse regering nam het voor de landlozen op en gaf de gronden terug', vertelt Souilljee.

'Ik ken boeren die een geweldig bedrijf hadden van duizenden hectares. Ze kwamen terug van de oogst en zagen ineens hun boerderij bezet door deze mensen. De boer moest maar bewijzen dat dat land van hem was. Hij had geen poot om op te staan. Met de nieuwe regering is de angst dat je land van je wordt afgepakt, gelukkig verdwenen.'

Bekende verhalen

Landbouwraad Bert Rikken, gestationeerd in hoofdstad Brasilia, kent de verhalen. 'Je moet bedenken dat landlozen niet per definitie boeren zijn, die weten wat ze met het land moeten doen.'

Dat is met de komst van de nieuwe president verleden tijd. 'Niet alleen de boeren, maar het hele land is de linkse koers, de corruptie en het geweld beu en wilde het radicaal anders. Dat hebben ze op een democratische manier gekregen', zegt Rikken.

Omstreden

Maar Bolsonaro is omstreden. Hij is een voorstander van de exploitatie van het Amazonegebied. In december ontvouwde hij plannen om de beschermde inheemse gebieden in het woud open te stellen voor mijnbouw, commerciële landbouw en andere economische activiteiten. Ook heeft hij per decreet vergaande controle opgeëist over (natuur)hulporganisaties in het land.

Wat betreft dat laatste zegt de landbouwraad: 'Er zijn in Brazilië honderdduizenden ngo's en van vele is volledig onbekend, waar zij hun middelen vandaan krijgen en wat ze ermee doen. Daar wil deze regering meer zicht op krijgen. Gegeven de hoge criminaliteit en corruptie kan ik me daar een voorstelling bij maken.'

Competente minister

De president weet weinig van landbouw, gaat Rikken verder. 'Zijn landbouwpolitiek wordt uiteraard uitgevoerd door het ministerie van Landbouw MAPA. Dat is in zeer competente handen van minister Tereza Cristina Corrêa da Costa Dias. Zij weet als geen ander wat de behoeften zijn van de sector', vertelt hij.

'We weten dat de minister voorstander is van duurzame productie en natuurbehoud. Het beeld dat soms wordt geschetst, landbouw ten koste van alles, is niet waar.'

Ontbossing

Daarbij doelt de landbouwraad vooral op de ontbossing. 'Boskap is nog steeds een probleem, maar het is goed onderscheid te maken tussen legale en illegale kap. Het Amazonegebied is bijna zo groot als Australië en daar wonen vele miljoenen mensen die in levensonderhoud moeten voorzien. Het is veel gecompliceerder dan in Nederland wordt geschetst. Het is niet alleen maar 'soja is ontbossing, is slecht'.'

Het is belangrijk om goed te analyseren waar het probleem zit en samen met Brazilië te bouwen op positieve initiatieven om de ontbossing te verminderen, stelt Rikken. 'Die initiatieven zijn er. Goede landregistratie, eigendomsrechten, monitoren, alternatieven en intensiveren van extensieve teelten, agroforestry, herstellen van gedegradeerde gronden en vooral implementatie van de boswet.'

Jaloers

Boeren zijn verplicht om minstens 20 procent van hun land onder natuurlijke vegetatie te houden. In het Amazonegebied is dat zelfs 80 procent. Die wetgeving is er en kan de nieuwe regering niet zomaar veranderen. 'Als boeren kijken we soms jaloers naar Nederland', grapt Bosch. 'Onze teeltvrije zone langs een rivier moet net zo breed zijn als de rivier zelf. Dat is soms tientallen meters.'

De akkerbouwer schakelt terug en stuurt zijn wagen voorzichtig door een uitloop van de rivier. Zijn land kenmerkt zich door velden vol soja met hier en daar een stuk groen. 'Ik heb 70 hectare bos. Dat is fijn hoor. Ik ga er graag wandelen en voor de medewerkers in het veld dient het als schaduwplek.'

Pionieren

Bij de brug wijst Bosch op het nieuwe hout en net aangebrachte steenslag. 'Het blijft hier pionieren. Zonder zelfredzaamheid red je het niet. Daar zal ook de nieuwe regering niets aan veranderen.'