Stuur jongvee niet klakkeloos de wei in

'Het weiden van jongvee doe je niet zomaar even. Daar bedenk je een goed plan voor', begint Gerrit Hegen. Hij was dertig jaar dierenarts bij een praktijk in Drenthe en heeft een eigen bedrijf in Sleen onder de naam De Boerenveearts.

Jongvee moet in het eerste en tweede levensjaar in totaal tweehonderd dagen grazen. 'Je wilt dat koeien gras omzetten in melk, dus moeten ze weten hoe ze grazen', zegt Hegen. 'Ze moeten hun tong om het gras slaan en dan met de ondertanden afbijten. Dat is eerst onwennig.'

Problemen

De dierenarts kent voorbeelden waarbij het fout liep. Hoogdrachtige vaarzen werden geweid en namen te weinig droge stof op, waardoor er in ernstige mate vetafbraak plaatsvond, voordat het dier had gekalfd. Leververvetting en slepende melkziekte waren het gevolg.

'Wil je geen steken laten vallen, dan is het goed om kalveren vanaf een leeftijd van vijf maanden de wei in te sturen', zegt de dierenarts. 'Ze leren er vreten, drinken en het draad herkennen.'

Melkkoeien die tijdens opfok leerden weiden, nemen in de lactatie meer vers gras op. Uit onderzoek blijkt dat vaarzen meer melk produceerden. Weiden van jongvee wordt ook vanuit dierenwelzijn aangemoedigd. In de voorwaarden van het keurmerk Beter Leven-zuivel staat dat alle jongvee op het bedrijf minstens honderd dagen de wei in moet in de eerste twee levensjaren.

Ontwikkeling skelet

Volgens Hegen wordt het belang van weidegang op een goede ontwikkeling van jongvee vaak onderschat. 'Als een jong dier in de wei loopt, is dat gunstig voor de ontwikkeling van het skelet, de pezen en spieren. Dit heeft een sterke link met klauw- en beengebreken. Een dier dat op stal staat, beweegt minder en heeft dus een achterstand.'

Voor de skeletontwikkeling moet de mineralenvoorziening – calcium, fosfor en koper – in orde zijn. Vitamine D is eveneens noodzakelijk, al is daar in de wei geen tekort aan, omdat het door zonlicht wordt aangemaakt. Een steekproefbloedonderzoek in de loop van het weideseizoen helpt om de mineralenvoorziening te monitoren.

Weerstand

Kalveren die vanaf vijf maanden de wei in gaan, krijgen een goede weerstandsopbouw voor maagdarm- en longwormen.

Wat betreft maagdarmwormen is het advies om de kalveren de eerste zes tot acht weken in te scharen op licht besmette percelen. 'Dit is in tegenstelling tot het vroegere advies. Toen werd gezegd dat de weides schoon moesten zijn. Maar dat is achterhaald, omdat ze er geen weerstand mee opbouwen.'

Geen kalverweitjes

Een licht besmet perceel is bijvoorbeeld een weiland waarin koeien het voorgaande jaar zijn geweid. 'Werk niet met kalverweitjes. Vanwege de hoge infectiedruk is dat uit den boze.'

Na zes tot acht weken is het goed om de dieren via een verzamelmonster van verse mest te controleren op maagdarmwormen. Bij meer dan honderd eieren per gram mest is een behandeling gewenst.

Resistentieontwikkeling

'Preventieve behandelingen tegen maagdarmwormen zijn niet meer van deze tijd. Je schiet dan met hagel op infecties die er mogelijk niet zijn. Bovendien neemt de kans op resistentieontwikkeling toe en is het via de mest schadelijk voor het bodemleven.'

Na de eerste periode op licht besmet grasland kan het jongvee worden ingeschaard op etgroen (elke twee weken omweiden). Volgens de dierenarts is het wenselijk om kalveren minimaal twee maanden te weiden. 'Zet ze voor 1 september weer op stal, anders kan de hoge opname van onbestendig eiwit nadelig werken.'

Longwormen

Dan de longwormen. Op weidende bedrijven zonder longwormhistorie kan de aandoening toch optreden bij jongvee. Hoesten de dieren bij het opjagen, dan is directe behandeling gewenst. 'Laat de dierenarts door klinisch onderzoek en/of mestonderzoek vaststellen of er inderdaad sprake is van longworm. Bij onmiddellijk behandelen zal er nagenoeg geen longschade zijn.'

Heeft een weidend bedrijf wel een longwormhistorie, dan is het advies om de dieren die voor het eerst grazen te vaccineren.

Immuniteit

Veehouders die bovenstaande richtlijnen succesvol opvolgen, kunnen ervan uitgaan dat hun jongvee in het eerste jaar een goede immuniteit heeft opgebouwd tegen long- en maagdarmwormen.

De doelstelling in het tweede jaar is dat het jongvee goed groeit op het weidegras, bijvoorbeeld door te weiden op etgroen. Afhankelijk van het grasaanbod en de behoefte van het koppel moeten de dieren om de één tot drie weken worden omgeweid.

Andere optie

Een andere optie is het jongvee achter de melkkoeien aan te weiden of om ze uit te scharen op een perceel op afstand. Verder kunnen pinken prima groeien op najaarsgras.

Hegen: 'Een planmatige organisatie van weidegang van jongvee kan dus een goede groei en skeletontwikkeling geven met een solide immuniteit tegen maagdarm- en longwormen.'