Zeeuwse melkveehouder zit midden in omschakeling

Reportage Melkvee Peter Urbanus 30 apr 2019 om 07:00uur

Melkveehouder Peter de Hoop uit Burgh-Haamstede zit in de omschakeling naar biologische bedrijfsvoering. Grondgebonden veehouderij, bodemverbetering, zorg voor de natuur en rentmeesterschap zijn belangrijke waarden.

Zeeuwse+melkveehouder+zit+midden+in+omschakeling

Peter (51) en Annette (48) de Hoop kwamen in 1991 vanuit Langerak in de Alblasserwaard naar Burgh-Haamstede. Ze namen er een bestaand akkerbouwbedrijf over en turnden dat om tot melkveehouderij. Jarenlang boerden ze daar op gangbare wijze. Ook een oom en schoonzoon werken nog op het bedrijf.

Sinds zes jaar werkt Peter de Hoop samen met Het Zeeuwse Landschap aan vogelvriendelijk weidebeheer, zoals hooilandranden waar niet wordt gemaaid vanwege vogels. Ook ging hij strokenteelt toepassen. Door steeds wisselende oogstmomenten op de percelen grasklaver, voederbieten of mais op percelen te kiezen, krijgen vogels en dieren die daar leven, meer vluchtmogelijkheden. 'Dat bleek erg arbeidsintensief', zegt de melkveehouder.

Geloof

Het geloof speelt een belangrijke rol in het leven van het echtpaar De Hoop. Dat, en de contacten met natuurorganisaties, bracht Peter de Hoop geleidelijk aan tot het inzicht dat de melkveehouderij zoals hij die toen bedreef, op lange termijn niet houdbaar is. Hij gelooft nu in een grondgebonden, kleinschaliger veehouderij met zorg voor mens, dier, bodem en natuur.

Het op tijd naar de stal krijgen van de koeien bleek een uitdaging te zijn

Peter de Hoop, melkveehouder in Burgh-Haamstede

'Ik beheer hier een stuk ruimte dat van de Schepper is. Grootschalige veehouderij past niet in mijn visie', verklaart hij.

Afschaffing melkquotum

Ook de afschaffing van het melkquotum in april 2015 was een factor. Overal zag de ondernemer schaalvergroting. 'Hoe nu verder, dacht ik. Ik wilde niet meer koeien, want ik had werk genoeg.'

De melkveehouder stelt vast dat activisten het imago van de agrarische sector steeds weer onderuit proberen te halen. 'De paar rotte appels onder de veehouders die in het nieuws komen, vertegenwoordigen niet de hele sector.'

Weidegang

Sinds 6 juli 2018 zit het melkveebedrijf in de omschakeling naar biologische bedrijfsvoering. Dat houdt in: een jaar omschakeling voor de grond en daarna nog een half jaar omschakeling voor de koeien. Het naar de weide en terug in de stal krijgen van het vee om te worden gemolken bleek een uitdaging. Al zijn melkvee had, op wat buiten lopend jongvee na, altijd binnen gestaan.

'In eerste instantie dacht ik dat het wel zou meevallen. Vooral bij het beweidingssysteem moesten hobbels worden overwonnen. Ik heb twee melkrobots en moet zien dat ik de koeien allemaal weer binnen krijg om in korte tijd te worden gemolken. Het duurde even voordat ik dat ritme te pakken had.'

Ook aten de 115 melkkoeien in het begin te weinig gras, waardoor de melkgift onder druk kwam te staan. Dat gaat nu beter. Nu rouleert het melkvee volgens het systeem van Nieuw Nederlands Weiden.

Biologische melkfabriek

Een lastig vraagstuk was het vinden van een biologische melkfabriek, die de melk kon ophalen. Omdat een Walcherse melkveehouder ook omschakelt, wordt het voor de biologische afzetcoöperatie Eko Holland rendabel om de melk op te halen.

De koeien van De Hoop grazen op 102 hectare grond. 20 hectare huurt hij van Het Zeeuwse Landschap en 8 hectare van Natuurmonumenten. Hij wil op 13 hectare voedergewassen (biologische mais en voederbieten) en een bloemenblok zaaien.

De koeien grazen op 102 hectare grond. © Peter Urbanus

Bodemleven

Herstel van het bodemleven vindt de ondernemer eveneens belangrijk. Hij krijgt hierbij begeleiding van bodemspecialist René Jochems van Groeibalans. Op veel percelen bleek de kwaliteit van het bodemleven op z'n minst matig. 'Jarenlang intensief grondgebruik heeft zijn tol geëist. Na vijf jaar grasteelt en niet-kerende grondbewerking op bepaalde percelen bleek het bodemleven behoorlijk verbeterd.'

Verder wil De Hoop het bokashi-systeem toepassen als alternatieve manier van bemesten. Het gaat hier om een mengsel van drijfmest en organisch materiaal uit reststromen, dat gedurende enkele maanden wordt gefermenteerd. Het rijpingsproces is dan al veel verder gevorderd. Tegen de tijd dat het mengsel wordt uitgereden, is het niet meer schadelijk voor het bodemleven.

Hogere kosten

'We hebben de weerbaarheid van de bodem met onze gangbare werkwijze verzwakt. Onze grond is leeg', verklaart de melkveehouder. De biologische bedrijfsvoering brengt hogere kosten met zich mee. Het krachtvoer is duurder, evenals de vliegenbestrijding in de mestkelder. Dat laatste gebeurt nu met roofvliegen.

De koeien van De Hoop produceren 9.300 kilo melk. Het wordt nog een uitdaging om deze productie te handhaven, stelt hij. 'We zijn ook ander vee gaan fokken. Nu kruisen we Holstein, Viking Red en Montbéliarde-koeien volgens het Procross-systeem. Het Holstein-ras produceert veel melk, Deense Viking Red zijn erg gezonde koeien en Montbéliarde is erg vitaal. Raszuiverheid maakt dieren kwetsbaarder.'

De Hoop kruist Holstein, Viking Red en Montbéliarde. © Peter Urbanus

Wederzijds begrip door overleg

Melkveehouder Peter de Hoop uit Burgh-Haamstede pacht sinds zes jaar gronden die door natuurorganisaties beschikbaar worden gesteld. Voor zijn bedrijfsvoering heeft hij 102 hectare nodig. In overleg met Het Zeeuwse Landschap zorgt de boer voor bijvoorbeeld overhoekjes, ofwel kleine bosschages waar vogels en klein wild kunnen schuilen. Ook zijn er bloemenblokken waar vooral bedreigde vogels als patrijzen kunnen leven. Dat werkt, ziet De Hoop. Door regelmatig overleg en contacten met natuurorganisaties groeide het wederzijds tussen boeren en natuurmensen. 'We denken met elkaar mee. Vogels en insecten zijn belangrijk, maar als boeren hebben wij ook een levensvatbaar economisch model nodig.' Inmiddels is er een 500 hectare groot gebied van de Schelphoek tot aan het bedrijf van De Hoop, waar tien boeren en natuurorganisaties onder de noemer 'Boeren voor akkervogels' samenwerken. Los hiervan zijn er plannen voor het aanbieden van dagbesteding.