Andere grondstoffen voor veevoer zijn broodnodig

Rest- en bijproducten van de voedselproductie aan vee voeren, samen met alternatieve eiwitten uit Nederland of in ieder geval Europa. En veevoer dat bijdraagt aan vermindering van de mestproductie en methaanuitstoot en aan de gezondheid, het welzijn en de productiviteit van het dier.

Dit is het streefbeeld dat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit schetst in het realisatieplan rond kringlooplandbouw. 'Tel daar gerust de ambities van de melkveehouderij bij op, zoals de wens van grondgebondenheid en in grote mate zelfvoorzienend zijn in voer', zegt Gert van Duinkerken, afdelingshoofd Diervoeding bij Wageningen Livestock Research.

Roer om

Het roer moet om in de productie van veevoer, beseft directeur Henk Flipsen van de Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie (Nevedi). 'Want kunstmest voorrang geven boven dierlijke mest of traditionele grondstoffen voor diervoer plaatsen boven beschikbare alternatieven biedt toegang tot een doodlopende weg', schreef hij vorige maand.

Toch plaatst Flipsen een kanttekening bij de verduurzaming van de diervoedersector. 'De beschikbaarheid van alternatieven voor soja is een groot struikelblok. Niemand kan in een glazen bol kijken wat er over tien of twintig jaar gebeurt, maar ik zie nu al dat aan grondstoffen wordt getrokken en dan zijn we in Nederland en Europa kwetsbaar.'

China

Als voorbeelden noemt de Nevedi-directeur een land als China dat in rap tempo nieuwe handelsroutes uitstippelt. Of opkomende economieën in Zuid-Amerika die steeds meer grondstoffen zelf gaan benutten. 'Alternatieve eiwitbronnen in de vorm van algen en wieren of insecten bieden wellicht kansen in de toekomst, maar de volumes zijn nu nog klein', oordeelt de Nevedi-directeur.

Van Duinkerken ziet dat 'creativiteit en innovatie' broodnodig zijn om aan de toekomstige voedselvraag te voldoen zonder dat de impact op de leefomgeving te groot wordt. Sojaschroot is een hoogwaardige eiwitbron voor diervoeding, maar heeft een negatief imago in de maatschappij.

Reststromen benutten

De positie van Nederland als 'kampioen reststromen benutten' is volgens het hoofd van de afdeling Diervoeding onvoldoende reden om achterover te hangen. 'We importeren meer fosfaten en eiwitten dan we exporteren en dat zorgt vooral in veedichte gebieden voor mineralenoverschotten in de vorm van mest', zegt hij.

'We moeten alles uit de kast halen om kringlopen lokaal of regionaal te sluiten en aan de groeiende vraag naar voedsel te voldoen. Dat vraagt ook om veranderingen bij de consumptie van voedsel, bijvoorbeeld door voedselverspilling terug te dringen.'

Meststof

Directeur Lieuwe Roosenschoon van Schothorst Feed Research (SFR) doet onderzoek naar alternatieve veevoeringrediënten. Als voorbeelden noemt hij producten die nu worden gebruikt als meststof of als energiebron.

'Door enzymatische behandeling of door fermentatie kunnen vezelrijke gewasresten naar verwachting worden opgewaardeerd tot goed verteerbare producten voor vee.'

Belangrijkste obstakel in de zoektocht is volgens Roosenschoon de Nederlandse en Europese wetgeving. 'Die staat soms haaks op de wens van circulariteit. Zo is door de mestwetgeving een regionaal geteelde raapschoot vanwege het hoge fosfaatgehalte nog onvoldoende een alternatief voor soja.'

Welzijnseisen

Ook ziet de directeur van SFR hoe welzijnseisen conflicterend kunnen zijn met de roep om meer duurzaamheid en circulariteit.

'In recent onderzoek bij SFR hadden traaggroeiende kuikens 0,7 kilo meer voer nodig om hetzelfde slachtgewicht te bereiken. Bij opbrengsten van 3.000 kilo sojabonen of 4.500 kilo mais per hectare in Brazilië betekent dit dat 55.000 tot 70.000 hectare extra landbouwgrond moet worden ontgonnen om de verminderde efficiëntie in alleen al Nederland te compenseren.'

Succes

Om van insectenteelt een succes te maken, hoopt Roosenschoon op alternatieve voedingsbronnen. 'Als we reststromen die we nu al voeren aan varkens, kippen of koeien eerst aan insecten geven, is de winst niet zo groot. Als het lukt om organisch afval te gebruiken dat nog niet wordt toegepast als veevoergrondstof, is er een nieuwe stroom aangeboord.'

Flipsen hoopt dat landbouwminister Carola Schouten inzet op nieuwe grondstoffen en op diervoederinnovaties. 'Dat voer ook een belangrijke rol speelt bij diergezondheid, dierenwelzijn en voedselveiligheid, mogen we daarbij niet uit het oog verliezen.'