Boeren krijgen invloed op onderzoek De Marke

Nog geen drie jaar geleden was het noodzakelijk om een businessplan op te stellen om het voortbestaan van melkveeproefbedrijf De Marke in Hengelo veilig te stellen. Het melkveehouderijonderzoek was mede vanwege bezuinigingen namelijk geconcentreerd op de Dairy Campus in Leeuwarden. Ook kwam het einde in zicht van het project 'Koeien & Kansen', waar De Marke deel van uitmaakt.

Maar nu hangt de vlag er heel anders bij. Het plan om van De Marke een coöperatieve proefboerderij te maken die eigendom is van melkveehouders, voelt niet eens meer als pure noodzaak. Mede dankzij de inspanningen van De Marke en het daarmee verbonden project 'Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers (VKA)' is de Achterhoek officieel innovatieregio kringlooplandbouw geworden.

Regio Deal Achterhoek

Bovendien maakte landbouwminister Carola Schouten ook nog eens miljoenen euro's vrij voor de Regio Deal Achterhoek, waarin de ambitie om nationaal koploper in kringlooplandbouw te worden, een belangrijke plaats krijgt. Het melkveeproefbedrijf en VKA hebben de wind in de zeilen sinds Schouten haar kringlooplandbouwvisie is gaan uitdragen.

Nu is de belangrijkste reden om van De Marke een coöperatieve organisatie in boerenhanden te maken het perspectief dat veehouders op deze manier zelf directe invloed krijgen op de onderzoeksagenda en daarmee op de ontwikkeling van overheidsbeleid.

Zegveld

Ook geeft de gang van zaken op de proefboerderij in Zegveld, die te koop werd gezet, vertrouwen dat veehouders bereid zijn samen verantwoordelijkheid te nemen voor De Marke. Dankzij het kapitaal van veehouders en investeerders maakte de proefboerderij in Zegveld een doorstart en ging zelfstandig verder.

Waarom zou dat in de Achterhoek niet lukken gezien de hechte band die in dertig jaar tussen proefboerderij, bedrijfsleven en veehouders in de regio is gegroeid?

Samenwerkingsvorm

Melkveehouder Jan Eggink uit Laren, recent bestuurlijk actief voor ForFarmers en Coöperatie FromFarmers, is initiatiefnemer, samen met innovatiemanager Carel de Vries, pionier op het gebied van kringlooplandbouw en geestelijk vader van VKA. Zij hebben Coöperatie De Marke opgericht en zijn in overleg met Wageningen University & Research over de juiste samenwerkingsvorm.

'We houden op 27 en 29 augustus op De Marke twee informatieavonden voor melkveehouders die serieus geïnteresseerd zijn om mee te doen. Daar willen we onze plannen voorleggen en zien waar het meeste draagvlak voor is', vertelt Eggink.

Ledencertificaten

'Ons idee is om door de uitgifte van ledenbewijzen of ledencertificaten met een minimale waarde van 5.000 euro eenmalig een startkapitaal bij elkaar te krijgen. Hoe groot dat kapitaal moet zijn, is afhankelijk van de afspraken die we met Wageningen University & Research kunnen maken', zegt Eggink.

'Het heeft onze voorkeur om de gebouwen en de bouwkavel over te nemen, maar daar willen we het ook met de potentiële leden van de coöperatie over hebben.'

Niet-veehouders

Ook niet-veehouders kunnen deelnemen aan de coöperatie, maar het is wel de bedoeling dat 51 procent in boerenhanden komt en blijft. Met het startkapitaal kan een bancaire lening worden aangegaan, zodat het mogelijk wordt om de dertig jaar oude bedrijfsgebouwen te vernieuwen.

'Dan kunnen we meteen de vraag oppakken wat kringlooplandbouw betekent voor de stal van de toekomst', zegt Eggink.

Innovatie- en onderwijscentrum

Maar er zijn meer plannen. De huidige bedrijfsgebouwen kunnen worden omgevormd tot innovatie-en onderwijscentrum, zodat De Marke niet alleen een proefboerderij, blijft maar ook onderwijs en bedrijfsleven bij elkaar brengt, meer nog dan nu het geval is. Alles in goed overleg en in samenwerking met Wageningen University & Research.

De inleg van de veehouders is eenmalig en is geen donatie, benadrukken de initiatiefnemers. Er wordt een jaarlijks rendement van 2 procent uitgekeerd. Ze zijn zich er terdege van bewust dat steeds meer melkveehouders de laatste jaren worstelen met financiering en niet bij voorbaat het vereiste minimale bedrag zullen toezeggen.

Kansen

'Maar we doen het niet voor onszelf. We zien kansen voor de Achterhoek en de melkveesector en die willen we benutten.'

Eggink: 'We willen in de eerste plaats met onze achterban in gesprek om te brainstormen. Daarna gaan we inventariseren wat de informatieavonden hebben opgeleverd. Ik ben ervan overtuigd dat we in ieder geval 0,5 miljoen euro bij elkaar halen, zodat we voor de exploitatie van De Marke de zelfstandige coöperatieve organisatie kunnen opstarten.'