Boeren volgens een American Dream

Sako Vandermeer (47) groeide op in Kollum en kwam door een stage in de Verenigde Staten. Hij belandde in de staat Oregon en trouwde met Wiekie, dochter van de onlangs overleden topfokker Hessel Agema uit Kollumerpomp.

Toen het echtpaar de tijd rijp achtte zelf een bedrijf te starten, promootte de staat Zuid-Dakota melkveehouders om zich vooral daar te vestigen. Ze hapten toe en nabij het dorp White vonden ze een plek om hun Providence Dairy, zoals het bedrijf heet, letterlijk van de grond af aan op te zetten.

'Voor mij was het wel duidelijk dat de vrijheid en de kansen die de VS biedt mij meer trokken dan teruggaan naar Nederland. Bovendien was dat financieel ook ondoenlijk. Voor het melken van minder dan honderd koeien moet je je in Nederland tot de nek in de schulden steken. De keuze viel dan ook op een toekomst opbouwen hier in de VS', licht Vandermeer toe.

Tentstal voor vijfhonderd koeien

Er werd een tentstal gebouwd met ruimte voor circa vijfhonderd koeien. In Oregon had Vandermeer al gewerkt met de zeer lichte en frisse tentstallen. Maar qua bouwkosten was het wel een iets duurdere optie. 'Hier bevalt deze stal minder goed. De luchtvochtigheid is hier vaak hoger dan in Oregon, daardoor hebben we te weinig luchtcirculatie voor een fijn klimaat. Op termijn gaat dit zeil er een keer af.'

De 1.100 koppen tellende veestapel wordt tweemaal daags gemolken in een 2x16 zij-aan-zijmelkstal.

Via CRI wordt volledig op Holsteins ingezet. 45 procent van de veestapel die ondergemiddeld presteert wordt geïnsemineerd met Limousin-rietjes, om als halfbloedvleeskalf beter te kunnen worden afgezet. Voor Holstein-kalveren betalen mesters namelijk nauwelijks een paar dollar.

Kalveren voor opfok

De kalveren voor de opfok blijven tot een half jaar oud op het eigen bedrijf. Daarna gaan ze tot vlak voor afkalven naar een opfokker op 1,5 uur rijden van het bedrijf. 'Dan hebben we daar geen werk van en hoef ik voor die groep niet een extra stal te bouwen', verklaart Vandermeer. Hij vertelt dat kalveren opfokken in Zuid-Dakota nog niet zo eenvoudig is.

'Dit jaar is het erg nat en hebben we last van muggen. We vaccineren de kalveren ook tegen verschillende longziektes, omdat het klimaat hier wreed is. In de winter is het lastig om voldoende frisse lucht door de kalverenstal te laten bewegen', zegt de veehouder.

'De stal moet dan wel dicht, omdat het buiten vaak stevig vriest en er veel en geregeld sneeuw valt. Iglo's zijn eigenlijk qua ziektedruk het beste systeem, maar wij kunnen moeilijk de hele winter sneeuw uit die hokjes blijven scheppen.'

Fluctuerende productie

Een deel van de elf man personeel uit Centraal-Amerika verzorgt het melken van de koeien, die daags gemiddeld 34 kilo per koe produceren, met 3,9 procent vet en 3,1 eiwit. Die melkproductie fluctueert wel sterk, ook door weersinvloeden. 'In juli werd het hier onlangs zo heet en benauwd, dat de koeien wel ruim 20 procent in productie terugvielen. Daar kunnen de ventilatiesystemen niet tegenop. Gelukkig komt die productie bij de meeste dieren vlot terug.'

De koeien worden in vier groepen gehouden van hoog-, middel- en laagproductie, plus een aparte vaarzengroep. Tot circa drie weken na afkalven blijven de koeien in een aparte groep om ze extra in de gaten te kunnen houden.

Na jaren van matige tot lage melkprijzen van onder de 30 eurocent, ligt de melkprijs sinds deze zomer voor de Vandermeers boven de 34 eurocent. Hun melk gaat naar Valley Queen, een vrije kaasfabriek in Zuid-Dakota.
Bij het bedrijf hoort bijna 100 hectare eigen grond en circa 480 hectare pacht. Op die grond worden korrelmais, sojabonen en haver verbouwd.

Hooi aankopen

Hooi verbouwen ze niet zelf, maar kopen ze aan voor zo'n 180 euro per ton. 'Hooi of kuil maken is door het klimaat hier lastig en kost tijd en loonwerk. Daarom koop ik dat liever aan. De uitbreiding in grond is omdat de akkerbouwers steeds vaker moeilijk doen over het uitrijden van de mest in het voor- of najaar. Het land is er dan nog niet klaar voor.'

De verbouw van gewassen heeft ook alles te maken met weersinvloeden en het klimaat. Op de vraag wat de grootste uitdaging is om te boeren in Zuid-Dakota, stelt Vandermeer dan ook dat het weer vrij extreem is. 'Als de winter invalt, waait het hier eigenlijk altijd ontzettend hard. Daar moeten jijzelf en alle gebouwen en silagebulten wel klaar voor zijn. Dat valt nog niet altijd mee', zegt hij.

'Verder gaat het hier hartstikke mooi. Overal zijn weleens problemen, maar in principe kunnen wij hier heerlijk vrij boeren. De American Dream? Ja, dat kun je best zo zeggen.'