Zonder problemen naar lager kopergehalte

Koper wordt aan varkensvoeders toegevoegd omdat het de groei van schadelijke bacteriën remt en zo de darmgezondheid bevordert. Varkens groeien beter en het risico op gezondheidsproblemen met daaraan gekoppeld het gebruik van antibiotica is kleiner.

Het effect van koper in het voer is het grootst bij dieren tot een leeftijd van zo'n 12 weken, blijkt uit onderzoek van Wageningen Livestock Research.

Week voor opleg

Biggen worden rond hun 9de week opgelegd in de vleesvarkensstal. In de situatie tot half augustus was het zo dat maximaal drie weken na de oplegdatum nog voer met een hoger kopergehalte kon worden gevoerd. In de nieuwe situatie stopt dat bij de speenbiggen, een week voor de opleg.

Tot problemen heeft dat tot nu toe niet geleid. 'We hadden wel een effect verwacht, maar we zien dat niet', merkt adviseur Robert Wermink van Agrifirm op. Zijn firma onderzocht vanwege het verwachte effect de verlaging van de kopergehaltes, onder andere op research farm Laverdonk.

Henk van Kuyk van De Heus Voeders en Bram van den Oever van ForFarmers bevestigen het beeld dat Wermink schetst. In de aanloop naar de koperverlaging in varkensvoeders keken voerfirma's kritisch naar de samenstelling van hun voeders qua grondstoffen en ingrediënten. Ze hebben dat nog beter op elkaar afgestemd.

Lagere opname en groei

'Paul Bikker van Wageningen University & Research (WUR) deed uitgebreid onderzoek naar lagere kopergehaltes in het voer. Compenseer je dat niet, dan leidt dat niet tot een slechtere voederconversie, maar wel tot een lagere opname en groei', zegt de onderzoeker over de voeraanpassingen die ForFarmers daarop doorvoerde.

'Je bent continu bezig met optimaliseren', vult Wermink aan. 'Het klinkt als een commercieel verhaal, maar er is bij biggen gewoon enorm veel te winnen met zo min mogelijk voeromschakelingen en voeders die naadloos op elkaar aansluiten', vervolgt Van Kuyk.

Dunne mest

Hier en daar is in de praktijk sprake van dunne mest bij biggen die net in de vleesvarkensstal zitten. De veevoerspecialisten schrijven dit toe aan seizoenseffecten. Het lagere kopergehalte in het voer speelt hier geen rol.

Trouw Nutrition publiceerde in december 2018 resultaten van een onderzoek over de nieuwe kopergehaltes. Vleesvarkens die als big zowel tijdens als na de opfokperiode voer kregen met een hoog kopergehalte, kwamen als beste uit de bus.

Hetzelfde gold echter voor de groep biggen die zowel na het spenen en als vleesvarken een laag kopergehalte gevoerd kregen. Het gaat erom dat het kopergehalte in biggenvoeders geleidelijk wordt verlaagd, geeft Trouw Nutrition aan.

Zink- en kopergehalten omlaag

De discussie over zware metalen in varkensvoer is niet nieuw. De afgelopen jaren zijn de gehalten aan koper en zink in varkensvoeders steeds verder omlaag gebracht. In Nederland is het gebruik van zinkoxide sinds mei 2018 niet meer toegestaan. Van het koper dat varkens binnen krijgen via het voer verlaat ongeveer 90 procent het lichaam via mest en urine.

De kopergehaltes in varkensvoer zijn verlaagd op initiatief van de Europese voedselveiligheidsautoriteit Efsa. Het voorstel was om de kopernorm voor alle diergroepen te verlagen naar 25 milligram per kilo voer. De normen die er nu liggen zijn onder andere het resultaat van de lobby van Efac, de Europese koepel van diervoederfabrikanten.