Johan Dijck uit Nes bewaart pootgoed van veertig collega's

Op zijn bedrijf is Dijck het laatste bouwmateriaal aan het opruimen. De bouwvakkers en installateurs zijn bijna klaar met hun werkzaamheden. Dijck verwacht dat het eerste gesorteerde pootgoed van collega-pootgoedtelers binnenkort wordt geleverd en dan kan hij zijn twee nieuwste bewaarcellen in gebruik nemen.

Twaalf jaar geleden nam Dijck in Nes de bedrijfsgebouwen van een bestaand pootgoedbedrijf over. De bewaarloods bood toen ruimte voor de opslag van vierhonderd kisten met pootgoed. In de loop van de jaren heeft hij dat in vier fases uitgebreid en vernieuwd tot een groot bewaarcomplex met een opslagcapaciteit voor 2.800 kisten verdeeld over zeven cellen. 'Al vanaf het begin heb ik hier het pootgoed bewaard met Talent als kiemremmer en dat geleidelijk steeds verder uitgebouwd en ook verfijnd per ras', zegt de pootgoedteler.

Selectiewerk

Op gehuurd land teelt Dijck elk jaar zelf 12 hectare eigen pootgoed. Voor zijn mechanisatie werkt hij samen met het grote pootgoedbedrijf Y. Meirink in het naburige Oosternijkerk. In het teeltseizoen doet hij verder selectiewerk voor andere pootgoedtelers. Daarvoor beschikt hij over vier selectiekarren en maakt hij gebruik van de diensten van vier zzp'ers.

Van veertig pootgoedtelers in Noord-Friesland bewaart de ondernemer meer dan tweehonderd partijen hoogwaardig pootgoed. Het betreft prebasis- en basismateriaal en daarmee het pootgoed dat de telers voor hun eigen vermeerdering gebruiken. 'De partijen variëren in omvang van soms twee of drie kisten met miniknollen tot maximaal veertig of vijftig kisten met S- of SE-pootgoed. In totaal gaat het om ongeveer zestig verschillende aardappelrassen.'

Het bewaarcomplex is opgedeeld in zeven bewaarcellen. De kisten staan afhankelijk van de capaciteit per cel in vier tot zes rijen breed, vijfhoog en vijftien kisten diep. Op de vloer in de cellen zijn rijen en kistvakken duidelijk genummerd. Elke kist is verder voorzien van een kaart met daarop het ras en het partijnummer die correspondeert met de administratie van Dijck. Volgens hem voorkomt het fouten, ook als hijzelf niet aanwezig is bij de aflevering van het pootgoed.

Kiemlust van de partijen

De Friese pootgoedondernemer deelt de rassen en de partijen in het bewaarcomplex in op basis van hun eigenschappen. Verder hangt het bewaarregime af van het groeiseizoen. 'Samen met adviesorganisatie TTW bepaal ik aan het begin van het bewaarseizoen welke strategie we volgen. We proberen daarbij onder meer vast te stellen wat de kiemlust is van de partijen en dat houd ik vervolgens tijdens de bewaring steeds in de gaten. De controle na inslag van het pootgoed is een continu proces.'

In zes van de zeven cellen voert Dijck de kiemremming uit met Talent en in de laatste cel gebruikt hij ethyleen. De ethyleencel is bestemd voor aardappelrassen die of later worden geleverd voor de bewaring of minder goed reageren op Talent. Als voorbeelden noemt de ondernemer Ivory Russet, Spunta en Taurus. De indeling van de rassen in de overige cellen maakt hij op basis van zijn eigen ervaring en verder ook weer samen met TTW. Per cel kan hij de behandeling met Talent variëren en ook varieert hij met de bewaartemperaturen.

Als de cellen vanaf eind november worden vol gereden met het gesorteerde pootgoed, begint Dijck binnen een week met het vernevelen van Talent. Bij een partij die al vroeg kiemt, start hij vaak met een hoge dosering om de eerste kiem af te branden en daarmee het pootgoed weer rustig te krijgen. 'Daarna vernevelen we dagelijks tot 2,5 milliliter Talent per ton pootgoed. Na zes weken bewaring bouwen we dat in twee of drie stappen geleidelijk af tot 1 milliliter.'

CO2-waarden meten

Vooral in de cel met de ethyleenbehandeling, maar ook in de andere cellen, houdt de pootgoedondernemer nauwlettend de CO2-gehaltes in de gaten. Als de gehaltes te hoog oplopen, dan kan hij ventileren door het aanzuigen van verse lucht. 'De ervaring leert dat CO2-waarden in de cellen snel kunnen oplopen tot soms wel 4.000 ppm. Te hoge gehaltes maken partijen onrustig en dus ook kiemlustig.'

In de periode voor het afleveren gaat Dijck in overleg met zijn collega-telers het pootgoed voorkiemen. Hij gebruikt hiervoor vooral Joppe-zakken en af en toe nog gewoon de voorkiemkistjes. 'Het doel is om per ras pootgoed af te leveren dat goed kiemt en daarna voldoende knollen per strekkende meter vormt bij de zetting. Uiteindelijk moet de rasspecifieke bewaring en preparatie resulteren in de verkoop van meer leverbaar hoogwaardig pootgoed.'