India zit gevangen in het eigen landbouwbeleid

India vierde woensdag 27 januari zijn 62e verjaardag, Republic Day. Maar de taferelen in New Delhi waren niet echt feestelijk. Duizenden boeren rukten op naar de oude binnenstad, velen op hun luidruchtige motorfiets, sommige op hun trekker of paard. Ze hadden ballonnen en Indiase vlaggen bij zich. Er waren opschriften als 'farmers feed India' en 'hands off our farms'. Langs de weg stonden uitgelaten supporters. Het zag eruit als een Indiase bruiloft.

De boeren, vooral uit de Punjab en Haryana, hadden al vele weken doorgebracht aan de rand van stad. Een vredig protest tegen een serieuze zaak: een landbouwhervorming. Indiase boeren hebben veel te stellen: extreem weer, onzekere oogsten en een zwakke munteenheid. Velen zijn gevangen in armoede. Ze hangen af van overheidssteun.

De regering heeft op haar beurt alle reden om landbouwbeleid te voeren: stabiele prijzen zijn een basisvoorwaarde om goed te scoren in verkiezingen. Een schaarste aan uien, een onmisbaar ingrediënt in de Indiase keuken, kan regeringen doen vallen.

Gegarandeerde minimumprijzen

De regering van Narendra Modi wil af van het systeem van door de overheid gereguleerde markten, waar boeren hun producten via groothandelsmarkten verkopen tegen gegarandeerde minimumprijzen. Er is nu een prijsgarantie voor 23 producten, waaronder rijst en tarwe. Boeren moeten volgens Modi producten ook kunnen verkopen aan particuliere kopers. Daarvoor is er een nationale wet van kracht geworden.

De landbouworganisaties zijn boos: ze vinden dat naar hun mening niet is gevraagd. Er heerst angst dat de minimumprijzen verdwijnen en dat de boeren afhankelijk worden van multinationals. Narendra Modi heeft een groot politiek probleem: ruim 40 procent van de bevolking werkt in de landbouw en hij heeft deze groep ernstig onderschat. Er is nu maar een commissie ingesteld om te zoeken naar een oplossing, maar dat stelt de boeren niet gerust. Het vertrouwen in de regering is geschaad.

Pijnlijk proces

In de jaren 60 werd India geroemd om de 'groene revolutie': door toegenomen productiviteit werd India van een voedselimporterend land een voedselexporteur. De realiteit is nu dat het landbouwbeleid is blijven hangen in prijsondersteuning en subsidies voor kunstmest en gewasbescherming. Die ruim 40 procent van de bevolking is vandaag de dag nog goed voor ongeveer 16 procent van het BNP.

Velen van hen zouden geholpen moeten worden aan de slag te gaan in andere sectoren. Maar dat is een pijnlijk proces dat vele jaren duurt. In feite zit India gevangen in het huidige landbouwbeleid. Je moet miljoenen banen creëren om kleine boeren een reëel alternatief te bieden en dan kan je het prijsbeleid aanpassen. Een gewikkelde puzzel, maar wie gaat die leggen? Mansholt worstelde begin jaren 70 met hetzelfde probleem toen hij nog Europees Commissaris voor Landbouw was in Brussel.

Agriterra

Agriterra ging in 1998 van start, mede op initiatief van LTO, om dit soort situaties voor te zijn. Agriterra ondersteunt landbouwcoöperaties met kennis en kunde om zo te produceren voor echte markten. Door deze samenwerking krijgen boeren meer uitzicht op een leefbaar en stabieler inkomen en komt er economische ontwikkeling op het platteland.

Dat schept banen voor boeren die werk zoeken buiten de landbouw. Agriterra helpt georganiseerde boeren ook met lobbytraining, zodat overheden beter landbouwbeleid gaan voeren. De beste lobby vindt plaats achter de schermen, voordat voorstellen politiek worden. Dat is in India kennelijk niet gelukt, met alle gevolgen van dien.

Nog niet naar huis

Afgelopen woensdag werden de boerenprotesten al snel chaotisch. De politie sloot wegen af en gebruikte traangas. Er waren berichten over honderden gewonden. Een boer verongelukte toen zijn trekker omsloeg. Republic Day is gewoonlijk een Indiase feestdag. In het vervolg zal het ook bekend staan om de grootste boerenprotesten in tientallen jaren. En de boeren gaan voorlopig nog niet naar huis.