Onderzoek naar fysio's wratziekte levert niets op

Volgens de autoriteit leverde het identificeringsonderzoek geen bruikbare uitkomsten op. Omdat het onderzoek alleen in het voorjaar kan worden uitgevoerd, betekent dit dat het nog jaar duurt voordat er duidelijkheid is over de betreffende fysio's. De NVWA heeft de betrokken telers en sectororganisaties van dit oponthoud op de hoogte gesteld.

Afgelopen teeltseizoen is in Noord-Nederland op acht percelen met zetmeelaardappelen wratziekte vastgesteld. De NVWA kondigde toen aan dat er onderzoek zou worden gedaan naar de fysio's van de schimmelziekte die de veroorzaker waren van de vondsten. Het onderzoek is in 2023 voor het eerst uitgevoerd met de Glynne-Lemmerzahl-methode.

Deze methode is ingevoerd, omdat de nieuwe uitvoeringsverordening voor wratziekte in de Europese Unie dit voorschrijft. Maar tijdens het onderzoek heeft te weinig wratvorming plaatsgevonden om de fysio's te kunnen identificeren, meldt de NVWA.

Vertraging voorkomen

Ondanks dat het onderzoek geen uitsluitsel geeft, wil NVWA voorkomen dat de aanpak van de specifieke fysio's van wratziekte een jaar vertraging oploopt. Op basis van de resistenties van rassen waarop de ziekte is aangetroffen en informatie uit een ander onderzoek, kan met enige waarschijnlijkheid voor zeven van de acht vondsten in 2022 worden voorspeld om welke fysio het gaat.

De NVWA gaat ervan uit dat vijf van de vondsten veroorzaakt zijn door fysio 38 en twee door fysio 18. De autoriteit heeft een aanvullende proef ingezet op twee vondsten die vermoedelijk zijn veroorzaakt door fysio 18. Met name fysio 38 is een voor Nederland relatief nieuw pathotype van de wratziekte dat in 2020 voor het eerst is vastgesteld op drie aardappelpercelen in de Groningse gemeente Stadskanaal.

Twee vermoedelijke vondsten van fysio 38 liggen nu aanzienlijk noordelijker dan eerdere vondsten. Het betreft de omgeving ten westen van Slochteren, meldt de NVWA. Drie andere vermoedelijke vondsten van fysio 38 liggen in de nabijheid van vijf eerdere vondsten van dit fysio in 2021 en 2020. Deze in totaal acht locaties liggen in een strook noord-zuid tussen de plaatsen Wedde en Ter Apelkanaal.

Risicovolle plekken mijden

De NVWA adviseert telers in beide gebieden voorzorgsmaatregelen te nemen, zoals het mijden van risicovolle plekken voor de teelt van aardappelen. Het gaat dan om met name lage perceeldelen, laadplaatsen van rooivruchten en teeltstroken waar bagger uit sloten is opgebracht. Verder wordt telers aangeraden machines goed schoon te maken en het verstuiven van grond te voorkomen.

Twee vermoedelijke vondsten van fysio 18 liggen in Zuidoost-Drenthe. De NVWA adviseert uit voorzorg fysio 18-kerngebieden in te stellen rondom de vermoedelijke vondsten. Dan zijn telers verplicht aardappelen te telen volgens de resistentienormen voor fysio 18. Voor fysio 38 zijn nauwelijks nog resistente aardappelrassen beschikbaar.