Oorlog en herstructurering oorzaken verlies Vion Food Group

Op de krimpende veestapels in met name Duitsland en België en in mindere mate Nederland was Vion al aan het inspelen. De oorlog in Oekraïne was niet voorzien. 'Wie kon dit verzinnen?' stelt Lotgerink.

Het jaar 2021 was al turbulent voor de vleesverwerker door de coronacrisis die leidde tot bedrijfssluitingen en de impact van de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in Duitsland. 2022 was niet minder turbulent. Corona leverde in het voorjaar nog steeds problemen op, de exportverboden naar derde landen door Afrikaanse varkenspest waren er nog steeds en daar kwam de uitbraak van de oorlog in Oekraïne nog bij met stijgende kosten op alle niveaus.

Krimp veestapel

Het heeft ervoor gezorgd dat Vion de herstructurering gestart in 2022 versterkt heeft doorgezet. De vleesverwerker zag in 2019 al aankomen dat de veestapels in België, Duitsland en Nederland zouden gaan krimpen met zo'n 20 procent. In Duitsland is het sneller gegaan dan voorzien. De varkensstapel in ten opzichte van 2018 met 25 procent gekrompen. Daarom heeft Vion de capaciteit van de varkensslachterij in Emstek teruggebracht. De locatie Holdorf is gesloten en Landshut krijgt een regionale functie in Beieren, want regionale productie is voor Vion een belangrijk uitgangspunt. Verder is ook de runderslachterij in Bad Bramstedt gesloten.

Deze herstructurering heeft 63,4 miljoen euro gekost, wat een groot aandeel heeft in het verlies van 2022, naast de sterk gestegen kosten en de hoge inkoopprijzen. 'Aan de ebitda, de winst voor rente, belasting, afschrijvingen en afwaarderingen kun je zien dat we als bedrijf wel goed draaien. Die is gestegen van 40 miljoen euro in 2021 naar 47,8 miljoen euro', zegt financieel directeur Tjarda Klimp. 'De kosten van de herstructurering zijn een eenmalige kostenpost. Het heeft geen effect op de cashflow van Vion; die is goed. De solvabiliteit is wel gedaald van 39,9 naar 30,8 procent, maar dat is nog steeds goed.'

Aandeelhouder ZLTO krijgt in 2022 net als in 2021 geen dividend uitgekeerd. Voor 2023 hoopt Vion weer 'zwarte cijfers' te schrijven. Dat moet ook kunnen met een omzet van 5,3 miljard euro zoals we die in 2022 hadden, vindt Lotgerink.

Extreme inflatie

De oorlog in Oekraïne betekende een extreme inflatie, vooral bij energie. Daarbij is een slachterij als Vion een energie-intensief bedrijf. De inflatie was in 2021 al begonnen met als resultaat hoge runder- en varkensprijzen. Die hoge prijzen kan Vion wel doorberekenen, omdat we een goede marktpositie hebben, stelt Lotgerink. 'Maar het duurt even, dus je loopt altijd wat achter de feiten aan. Dit effect duurt nog even. De varkensprijzen zullen waarschijnlijk nog even hoog blijven. Vooral in het westen van Duitsland is er een vechtmarkt, omdat daar de slachtcapaciteit groter is dan het aanbod. In het zuiden en oosten van Duitsland speelt dit minder. Vanaf het najaar verwacht ik een hoger aanbod van varkens.'

De impact van Afrikaanse varkenspest in Duitsland is voor de Duitse tak van Vion groot. Dat komt volgens de CEO door twee effecten. Vion is een exportbedrijf en vanuit Duitsland ligt de export naar derde landen stil. Als geheel gaat het om 20 procent van de productie van Vion. Dat zijn niet alleen de koppen en poten, maar ook hoogwaardige vleesproducten die bijvoorbeeld naar Japan, Korea en China gaan. Daarbij is de concurrentie op de exportmarkt groot. De Europese vleesprijzen zijn daarbij hoog, terwijl die in de Verenigde Staten en Zuid-Amerika juist laag liggen.'

Toekomst in ketens

Voor de toekomst blijft Vion bij de gekozen strategie van ketenproductie. Dat heeft met meerdere zaken te maken. Alle grote bedrijven en dus ook supermarkten moeten gaan rapporteren volgens de nieuwe Europese wetgeving voor duurzame rapportage, wat ze doen op het gebied van klimaat, dus de CO2-uitstoot en bijvoorbeeld ook waterverbruik. Daar is volgens Lotgerink alleen aan te voldoen via ketenproductie.

'In Nederland zijn we daar al ver mee en in Duitsland zijn we hard op weg. Alleen in een keten kun je aantonen wat je bereikt en dit verwaarden en zo de veehouders de ruimte geven om hiervoor te investeren op basis van data die je met elkaar deelt. Dat geldt ook voor het investeren in dierenwelzijn, zoals bijvoorbeeld houderijvorm 3 van de Initiative Tierwohl.'

Daarnaast gaat de CEO ervan uit dat de productie in ketens 5 tot 10 procent efficiënter kan. De productie van hoogwaardige vleesproducten in ketens is ook van belang voor de export naar derde landen. 'Ook in de grote steden van China is er bijvoorbeeld al vraag naar biologisch varkensvlees of varkensvlees dat aan extra eisen voldoet.'