Advocaat weerlegt beschuldigingen van gerommel met subsidies

Dat concludeert Nico Bouwman, advocaat agrarisch recht en ondernemingsrecht, na het bestuderen van een artikel van Follow The Money (FTM) waarin deze beschuldiging werd geuit. Journalisten van FTM melden dat het op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) makkelijk te zien is voor welke grond nog geen subsidie is aangevraagd of op een andere manier melding van is gedaan.

Volgens hen zijn er boeren die hier misbruik van maken. Sinds 2017 ontdekte de RVO dat 231 bedrijven onterecht grond opgaven voor subsidie. De organisatie deed zeven keer aangifte, omdat de dienst vermoedde dat er sprake was van een strafbaar feit.

Bouwman vindt de zeven aangiftes op een totaal van 50.000 boeren te mager voor de conclusie dat er massaal wordt gefraudeerd. Sterker nog, hij herkent het geschetste beeld niet.

'Ik houd de rechtspraak met betrekking tot de agrarische sector nauwlettend in de gaten, ook de strafzaken, en ik kan me niet heugen dat een boer is veroordeeld voor het verkeerd intekenen van zijn percelen', zegt Bouwman. 'Er wordt de indruk gewekt dat er massaal wordt gefraudeerd, maar dat lijkt me niet aannemelijk. Ik krijg sterk het vermoeden dat FTM dit verhaal enorm heeft opgeblazen.'

Grijs gebied

Dat Staatsbosbeheer - of andere grondbezittende overheidsinstanties - vaststellen dat boeren subsidie hebben aangevraagd voor percelen die niet in hun bezit zijn, heeft volgens de advocaat waarschijnlijk een andere oorzaak: 'Er is een grijs gebied.'

De regels voor subsidie zijn vaag en laten volgens Bouwman ruimte voor verschillende interpretaties. De omschrijving over wat bijvoorbeeld landbouwgrond is en wat natuur, leidt tot discussie. Datzelfde geldt ook voor de periode van grondgebruik en de activiteiten die boeren op de grond van deze instanties uitvoeren.

'Het gaat vaak om de discussie wanneer je grond wel of niet mag intekenen', zegt Bouwman. 'Gebruik je bijvoorbeeld grond van bijvoorbeeld Staatsbosbeheer, dan moet je over voldoende 'autonomie' beschikken om de grond te mogen intekenen.'

'Als het grondgebruik sterk is ingekaderd door de eigenaar, in dit geval Staatsbosbeheer, bijvoorbeeld wanneer je maar twee keer in een bepaalde periode mag maaien en verder niet, dan kan het zijn dat je niet over voldoende autonomie beschikt om de grond te mogen intekenen', vervolgt Bouwman. 'Dat is geen gemakkelijke discussie en leidt regelmatig tot procedures bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Met fraude heeft dat vaak niets te maken.'

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit laat in een reactie in het midden of er sprake is van fraude. Wel raadt een woordvoerder van het ministerie grondbezitters aan om subsidie aan te vragen voor hun grond voordat fraudeurs dat doen of alleen melding te doen van hun perceel in het geval dat ze geen recht hebben op het Europese geld.

De beschuldiging aan het adres van boeren wekte wrevel bij veel vertegenwoordigers uit de agrarische hoek. Diverse ingewijden in de agrarische sector trokken op sociale media de beschuldigingen in twijfel. LTO-voorzitter Sjaak van der Tak vindt dat hiermee het wantrouwen van burgers richting boeren ten onrechte wordt gevoed.