'We staan te trappelen om te vaccineren tegen blauwtong'

Na een aantal dagen met minder dode dieren stijgt het aantal nu weer explosief. Wat kan dat verklaren?

'Na 28 september was er sprake van een daling in de sterftecijfers. Dat past in het weerpatroon: zo'n tien dagen ervoor waren er enkele dagen met regen. Daar houden knutten niet van. Schapenhouders gaven een paar dagen na die regen aan een tijdelijke dip in het aantal nieuwe ziektegevallen te zien.

Het wachten is op ontheffing om het Zuid-Afrikaanse vaccin in Nederland te mogen inzetten

Reinard Everts, dierenarts Diergeneeskundig Centrum Zuid-Oost Drenthe/Schapendokter.nl

'Gelet op de huidige weersomstandigheden verwacht ik dat het aantal sterftegevallen de komende dagen weer gaat toenemen. Over de hele maand september was de oversterfte gemiddeld zo'n 300 schapen per dag, met een piek tot 1.300.'

Tegen het blauwtongvirus type 3 is nog geen vaccin. Wat zijn de laatste ontwikkelingen?

'In Zuid-Afrika is een geïnactiveerd vaccin beschikbaar. De signalen zijn dat daarvan voldoende voorhanden is voor een serieuze entcampagne. Het wachten is nog steeds op ontheffing om dit vaccin in Nederland te mogen inzetten.

'Het vaccin BTV-VAX bevat blauwtongvirussen die zijn geïnactiveerd zodat zij zelf de ziekte niet kunnen veroorzaken. Wanneer het vaccin aan schapen en runderen wordt toegediend, herkent het immuunsysteem van de dieren het virus als 'lichaamsvreemd' en maakt het antistoffen aan.

'Op basis van de informatie over dit vaccin verwacht ik dat zeven tot tien dagen na de eerste injectie de eerste neutraliserende antistoffen ontstaan. Daarmee ontstaat al een gedeeltelijke bescherming die hopelijk leidt tot minder ziekteverschijnselen. Zo'n drie tot vier weken na de eerste injectie volgt de tweede. Twee weken na de tweede injectie is er sprake van volledige bescherming.'

Zijn schapenhouders verzekerd bij sterfte door blauwtong?

'Nee, dit is volledig voor eigen risico. Het is een ziekte uit de categorie C. Daarvoor geldt alleen meldingsplicht. Een vergoeding vanuit de overheid ligt dan niet voor de hand.

'In totaal zijn er zo'n 26 serotypen van blauwtong bekend, waarvan meerdere serotypen voorkomen in Zuid-Europa. Op dit moment is er ook in Italië een uitbraak van type 3. Maar onderzoek heeft uitgewezen dat het in Nederland aanwezige virus niet verwant is aan de Italiaanse stam.'

Hoe groot wordt de ramp? Waar moeten schapen- en rundveehouders rekening mee houden?

'Deze uitbraak van blauwtong verspreidt zich zeker twee keer zo snel als de vorige in 2006 en lijkt ook voor zeker twee keer zoveel dode dieren te zorgen. Met de weersvooruitzichten voor de komende twee weken en de incubatietijd van de ziekte kun je op dit moment verwachten dat we zeker tot november nieuwe ziektegevallen gaan zien.

'De economische schade voor de schapensector wordt gigantisch. Bij gemiddelde prijzen van 150 euro en een conservatief geschatte oversterfte van 300 dieren per dag zal de schade tot eind oktober al zijn opgelopen tot ruim 2,7 miljoen euro. De kosten voor medicatie, afvoer naar de Rendac en extra arbeid van de schapenhouders zijn hierin nog niet meegenomen. De economische impact van blauwtong voor de rundveesector nog buiten beschouwing gelaten.

'We staan te trappelen om te kunnen gaan vaccineren. Liever gisteren nog dan vandaag.'