Kamer boos om glyfosaatstandpunt Adema: 'Minister heeft geen lef'

De Europese lidstaten besluiten vrijdag over de hernieuwde toelating van glyfosaat. Adema wil zich enerzijds laten leiden door de toelatingsinstanties. In dit geval zijn dat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid. Deze instituten zien geen causaal verband tussen de ziekte van Parkinson en het gebruik van glyfosaat. Daarmee zien ze ook geen reden om toelating tegen te houden. Toch neemt Adema dit advies niet over.

Dat komt omdat een meerderheid van de Tweede Kamer de minister al eerder had verzocht tegen de toelating te stemmen omdat er in de wetenschap wel een vermoeden is dat dit verband bestaat. Ook dat verzoek heeft hij naast zich neergelegd. Het compromis dat de bewindsman vond, was om niet voor en niet tegen te stemmen. Dat werd hem niet in dank afgenomen, zo bleek uit de reacties van de Tweede Kamerleden.

Kwalijk genomen

Kamerleden Laura Bromet (namens GroenLinks en de PvdA), Tjeerd de Groot (D66) en Eva Akerboom (Partij voor de Dieren) namen het Adema kwalijk dat hij geen positie inneemt. Bromet sprak van 'onwil bij de minister' om de motie uit te voeren. 'We kunnen net zo goed naar huis gaan als de minister toch doet waar hij zelf zin in heeft.' De Groot stelde dat de minister de signalen over de vermeende schadelijkheid van glyfosaat negeert. 'Dit is het moment voor de minister om stelling te nemen,' vindt Akerboom.

VVD, BBB, CDA en SGP vinden dat Adema juist wel voor toelating moet stemmen. Zij nemen het hem kwalijk dat hij dat niet heeft gedaan. Eline Vedder (CDA) vindt dat de minister zich op hellend vlak begeeft door bij glyfosaat anders te beslissen dan de toelatingsinstituten adviseren. 'De politiek gaat hiermee op de stoel van de wetenschap zitten.'

Ook Thom van Campen (VVD) vindt dat de bewindsman het advies moet volgen. 'Instituties zorgen ervoor dat niet de waan van de dag regeert, maar de wetenschap.'

Voet bij stuk

Adema is niet te vermurwen. Hij houdt voet bij stuk. 'Er is onrust in de samenleving door een mogelijk verband tussen glyfosaat en de ziekte van Parkinson. Die vragen leven ook bij de wetenschap. De degeneratieve neurologische eigenschappen zijn niet meegenomen in het onderzoek. Daarom willen we onderzoek om hierover tot in detail helderheid te krijgen. Een tegenstem is niet passend. Daarom kiezen we voor een balans tussen de zorgen die leven en het advies van de instituten.'

De Groot suggereert dat de minister de belangen van de gewasbeschermingsindustrie zwaarder laat wegen, omdat hij de motie naast zich neerlegt. Adema reageert daar fel op. Hij ontkent stellig dat er contact is geweest.

De minister verwacht verder niet dat er een precedent wordt gecreëerd door het advies van de Ctgb in deze stemming niet te volgen. 'Het is vaker gebeurd dat een product uit de markt is gehaald vanwege gezondheidsbelangen. Dat heeft niet geleid tot precedentwerking.' Verder wijst Adema op de vervolgstappen die worden genomen. Zoals onderzoek naar de neurotoxische effecten van glyfosaat en een studie naar de mogelijkheden om de toepassing van het glyfosaatgebruik te beperken.

Verbod op grasland

Gebruik van glyfosaat op graslanden en vanggewassen buiten geïntegreerde gewasbescherming wordt vanaf 2025 verboden. Dit gebeurt na een aangenomen motie die was ingediend door Bromet en De Groot. Hiervoor is een wijziging van het Besluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden nodig om alternatieven voor glyfosaat te verplichten bij ‘resetten’ van grasland, groenbemesters en vanggewassen.

Adema wil snel in kaart brengen hoe het gebruik van glyfosaat in Nederland verder gereduceerd kan worden. Hij vraagt Wageningen UR om voor de zomer 2024 een analyse op te leveren voor welke teelten het gebruik van glyfosaat noodzakelijk is in het kader van de voedselproductie en waarvoor geen alternatieven zijn, en waar het gebruik van glyfosaat kan worden gereduceerd.