Analyse: Geruchten over sluitingen in krimpende varkensmarkt

Vion doet de geruchten in een persbericht van 12 oktober af als speculaties, maar geeft tegelijkertijd aan dat ze 'wel altijd de capaciteiten zal afstemmen op de specifieke marktbehoeften'. Sluitingen in Duitsland, maar misschien ook wel in Nederland, worden dus niet uitgesloten. Wat is er aan de hand?

In bijna alle 27 EU-landen wordt de zeugenstapel kleiner. Het gevolg daarvan is dat er minder vleesvarkens zijn. In 2021 werden volgens statistiekbureau Eurostat 249,6 miljoen varkens geslacht in de EU-27. In 2022 waren dat er 236,8 miljoen. Ruim 50 miljoen daarvan slachtte Spanje. Dat land nam in 2020 de positie van grootste producent van varkensvlees over van Duitsland.

De daling in het aantal slachtingen zet ook in 2023 door. De verwachting is dat er in 2023 5 procent minder varkens worden geslacht dan in 2022. In Duitsland ging de krimp in de varkensstapel harder dan waar ook in de EU-27. Oorzaak daarvan zijn de hervormingsplannen van de Duitse regering voor de sector. Die werden versterkt door de aanwezigheid van Afrikaanse varkenspest, waarmee het land sinds september 2020 kampt.

Hoge vleesvarkensprijzen

Het tekort aan vleesvarkens werd maar deels goedgemaakt door extra importen van biggen en vleesvarkens. Daar komt bij dat de prijs voor vleesvarkens in 2023 relatief hoog is door het krappe aanbod, terwijl de handel in vlees moeizaam verloopt. Wat ook meespeelt, is de te hoge kostprijs in de West-Europese varkensvleesketen ten opzichte van de wereldmarkt.

De afzet richt zich daarom meer en meer op de driehoek Berlijn-Parijs-Londen. En daarin zijn het de Deense, Nederlandse en Duitse slachterijen die met elkaar moeten concurreren.

Dat de actuele situatie in Duitsland noopt tot reorganisatie, verbaast niet. Westfleisch doet dat onder de noemer 'Westfleisch 2025'. Bij Tönnies heeft het strategische plan geen naam en bij Vion heet het 'Change that matters'.

108 miljoen euro verlies Vion

In 2022 startte Vion met de reorganisatie. In dat jaar is een verlies geleden van 108 miljoen euro (2021: -29 miljoen euro). Doel van 'Change that matters' is een kostenverlaging tegen 2025 van 150 miljoen euro.

In Duitsland reorganiseerde Vion de uitbeencapaciteit. In juli werd een runderslachterij afgestoten. En eind 2023 sluit de locatie voor gemaksvoeding in het Beierse Großostheim. Over wat er verder nog op de rol staat, laat Vion zich niet uit. Het is onvermijdelijk dat bij alle Duitse slachterijen het mes in de slachtcapaciteit wordt gezet.

De vraag of Vion, met in haar kielzog de andere Nederlandse slachterijen, varkenshouders wel de prijs betaalt die ze zou moeten betalen, staat in principe los van wat er nu in Duitsland speelt. Door de jaren heen is er bij vlagen discussie over de notering en prijzen die worden uitbetaald. En dat lijkt vooral te worden gevoed door gebrek aan transparantie en daardoor gebrek aan vertrouwen. Misschien is het daarom ook op dat vlak tijd voor een reorganisatie.