Peenteelt: stap voor stap naar sterkere rassen

Achtergrond Groenteteelt Haijo Dodde 17 nov 2023 om 13:00uur

Zaadfirma's zoeken voor peen naar nieuwe rassen die nog meer oogstzekerheid bieden en bij voorkeur goed te bewaren zijn. Tijdens de Peenmanifestatie in Lelystad werden een aantal veelbelovende nieuwe variëteiten gepresenteerd.

Peenteelt%3A+stap+voor+stap+naar+sterkere+rassen

Oogstzekerheid, voldoende kiemkracht en een goede kwaliteit en peen die sterk is in de afzet, zijn volgens Niels Kos van BASF Vegetable Seeds belangrijke veredelingsdoelen. 'We zoeken vooral naar rassen die sterk zijn op bladschimmels en die ook goed te bewaren zijn. Verder hebben we in ons assortiment voor elke grondsoort een ras dat daar het beste past.'

Teeltspecialist Joost Litjens van Bejo ziet ook dat het veredelaars steeds weer lukt om betere peenrassen op de markt te brengen. 'Wij beschikken over een aantal sterke ouderlijnen met focus op gezonder loof en goede bewaarbaarheid. In ons veredelingsprogramma staan nu alweer veelbelovende selecties voor over drie of vier jaar. Deze selecties testen we ook voor de bioteelt.'

Hoge verwachtingen

Voor de teelt van B-peen heeft BASF Vegetable Seeds vanuit het Nunhems-sortiment hoge verwachtingen van het ras Florance. Volgens Kos is dit ras nu twee jaar commercieel en zijn telers vooral enthousiast over het gezonde loof en de weerstand tegen bewaarziekten. 'Er is veel belangstelling, maar voor komend jaar is de hoeveelheid zaaizaad beperkt. Vanaf 2025 willen we flink opschalen met Florance.'

Het Aziatische Kuroda-type voegt kleur en smaak toe aan peen voor de Europese markt

Chris Matthijsse, salesmanager Takii Seed

Voor teelt op zware grond komt BASF-Nunhems volgend jaar met een nieuw ras op de markt. Deze werd op het proevenplatform bij WUR-Open Teelten onder het nummer NUN-13123 getoond. 'Dit is een iets fijnere B-peen', meldt Kos. 'Dit ras is sterk op alternaria en meeldauw en vraagt daarom in de teelt weinig ondersteuning. De bewaarbaarheid gaan we komende winter uitvoerig testen.'

Aziatisch bloed

Takii Seed brengt met het veredelingsprogramma wat Aziatisch bloed in de peenrassen voor de Europese markt. Salesmanager Chris Matthijsse laat op de Peenmanifestatie met Gladius en Rapier twee rassen zien die het resultaat zijn van kruisingen tussen Nantes-types en Kuroda-types. 'Juist Kuroda voegt in de veredeling meer kleur en smaak toe aan de peen. Bovendien beschikken deze variëteiten over meer inhoudsstoffen zoals betacaroteen.'

Tekst gaat verder onder kader.

Thema Rassenkeuze

In de transitie naar een landbouw met minder input van chemie wordt de veredeling alleen maar belangrijker. Waar jarenlang een grote productie als ultiem veredelingsdoel werd gezien, ligt nu meer de focus op resistenties inkruisen en rassen selecteren die meer stressbestendig zijn. Voor uien zoeken telers naar rassen die weerstand bieden tegen bodempathogenen. In peen is de oogstzekerheid een uitdaging. Veredelaars van suikerbieten zoeken naar hogere bladgezondheid. Aardappelen moeten vooral robuust zijn door de toenemende druk van phytophthora. Dit artikel is onderdeel van het thema Rassenkeuze.

Gladius en Rapier zijn peenrassen met conische wortels van 18 tot 22 centimeter lengte. Takii Seed adviseert om zo'n 1 miljoen zaden per hectare te gebruiken, het aantal groeidagen is om en nabij 120. 'Prima peen voor de versmarkt', constateert Matthijsse. 'Rapier is vooral geschikt voor de iets zwaardere gronden. Beide rassen zijn robuust en met name sterk op alternaria en cavity spot.'

Geschikt voor bioteelt

Minder afhankelijk van de chemie en daarmee geschikt voor bioteelt is ook het ras Xela van Hazera. Dit is een Berlicum-hybride en geschikt als C/D-peen voor zowel de versmarkt als industrie. 'Een laat ras met veel groeidagen', verklaart peenspecialist Arjen Biesheuvel namens Hazera. 'Xela is nu een jaar of zes beschikbaar en elk jaar blijkt weer dat het ras goed te bewaren is met hoge netto-tonnen bij de aflevering. Een voordeel voor de verwerking is dat de peen nauwelijks versuikert.'

Polydor, ook van Hazera, is een gladde B-peen met een zaaidichtheid van ongeveer 1,8 miljoen zaden per hectare. Dit ras heeft gezond loof, is goed te bewaren en geschikt voor teelt op lichte grond. 'Belangrijk voordeel is de flexibiliteit van dit ras. Deze peen kun je oogsten vanaf eind augustus tot in december. De wortels worden op het land niet overrijp, het biedt telers de mogelijkheid om te wachten op gunstige rooiomstandigheden', legt Biesheuvel uit.

Breed B-peenassortiment

Voor B-peen heeft Bejo een breed assortiment met rassen voor de vroege, middenvroege tot de wat latere teelten. Dit is inclusief Nerac als standaardras in dit grootste segment voor de Nederlandse peenteelt. De rassen Nagasaki en Nagoya zijn volgens Joost Litjens relatief nieuw voor de aflandperiode. 'Nagasaki is echt voor de vroege teelt met slechts 100 groeidagen en oogst in juli. Nagoya kan op het veld goed voor een langere periode blijven staan.'

Naast Nerac is Bejo verder druk bezig om het ras Nordhorn goed in de markt te zetten. Dit ras is nu drie jaar commercieel en afgelopen jaar was het areaal al iets meer dan 100 hectare, vertelt Litjens. 'Gaandeweg leren we steeds meer van Nordhorn. Op hoofdlijnen zijn de eigenschappen vergelijkbaar met Nerac. Wellicht zijn de wortels net iets langer en iets uniformer nog. Dat maakt het ras naast de versmarkt ook extra geschikt voor verwerking als schijvenpeen.'

Weerbaar telen met robuust ras

Op de Peenmanifestatie presenteerden zo'n twintig bedrijven hun inbreng voor een weerbare peenteelt. Volgens mede-organisator Frank Druyff van Koppert is weerbaarheid gebaseerd op een combinatie van chemie, groene oplossingen en de juiste genetica. 'Op het gebied van de gewasbescherming zijn er steeds meer groene middelen en biostimulanten, maar kunnen we nog niet zonder chemie. Veredelaars proberen daarnaast nieuwe robuuste rassen te ontwikkelen die minder gevoelig zijn voor aantastingen.'