Melkveehouderij extensiveren vereist maatwerk per bedrijf

Het webinar ging over de bedrijfseconomische kansen en uitdagingen van de transitie naar natuurinclusieve melkveehouderij. Volgens Dros valt op dat de diversiteit tussen melkveebedrijven sinds de start van Wij-land in 2016 is gegroeid.

De ervaring over de achterliggende jaren leert dat voor extensiveren niet één oplossing is. 'Er zijn verschillende mogelijkheden en er is behoefte aan maatwerk per bedrijf', stelt de projectleider. Hoe succesvol extensiveren is, hangt vooral af van het kiezen van het juiste bedrijfsmodel: wat past bij de ondernemer, zijn grond en de streek?

Behoefte aan kennis

Tijdens het webinar zijn de eerste resultaten gepresenteerd van het project 'Kosten en baten van transitie in de melkveehouderij'. Aan het project doen 45 melkveehouders mee, van wie de economische cijfers over 2021 op een rij zijn gezet. 'We hebben kennis nodig over wat wel en niet werkt in de transitie naar een meer natuurinclusieve landbouw', zegt Gerdien Kleijer, strategisch adviseur bij gemeente Ede. Zij spreekt over 'kennisontwikkeling'. Het project vormt daarvoor een goede basis.

Bij kennisontwikkeling gaat het om de vraag welke stappen een melkveehouder kan zetten naar een meer extensieve bedrijfsvoering zonder dat het direct veel geld kost. 'Veel bedrijven doen ieder jaar een stapje. Geleidelijk aan schuiven zij op. Meer natuurinclusief boeren is niet een knop die in één keer omgaat', merkt Rick Hoksbergen, branchespecialist melkveehouderij bij Countus, op.

Die geleidelijkheid is ook meer dan nodig om het verdienmodel in de benen te houden, zegt Hoksbergen. Want 'extensiever zijn is rendabel, extensiever worden niet'. Terwijl het verdienmodel wel de basis is onder de continuïteit van het bedrijf.

Variatie groot

Uit de presentatie van Merlissa Diele van de Natuurverdubbelaars blijkt dat de spreiding in het resultaat binnen de groep minst intensieve bedrijven (tot 10.000 kilo meetmelk per hectare) groter is dan in de groep meest extensieve bedrijven (tot 30.000 kilo meetmelk per hectare). Met het oplopen van de intensiteit van het bedrijf daalt het aantal uren weidegang van meer dan drieduizend uur bij de minst extensieve bedrijven naar ongeveer de helft bij de meest extensieve bedrijven.

Wat ook duidelijk naar voren komt, is dat extensieve bedrijven vaker een neventak hebben dan de meer intensieve (tot 16.000 kilo meetmelk) en intensieve bedrijven. Extensieve bedrijven hebben de laagste bewerkingskosten. Zij maken minder gebruik van de loonwerker en van kunstmest. Ook de kosten voor machines en pacht liggen lager.

Vaste kosten

Daar staat tegenover dat het aandeel vaste kosten op extensieve bedrijven driekwart uitmaakt van de totale kosten. Op de meer extensieve bedrijven gaat het om 58 procent en op de intensieve bedrijven 54 procent. Diele: 'Daar ligt een uitdaging.'

Het webinar 'Onder de streep 2023' werd georganiseerd door Wij-land, in samenwerking met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Brabants Bodem, Living Lab Fryslân, de Natuurverdubbelaars en Platform Natuurinclusieve Landbouw Gelderland. Het rapport dat de basis vormde voor het webinar, wordt 14 februari openbaar.