Tweede Kamer vraagt om beschermde status veredelingsbedrijven

Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer. De politici hebben het kabinet via een motie gevraagd om de sector onder de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Wet Vifo) te brengen. VVD-Kamerlid Wim Meulenkamp deed dit voorstel. Dinsdag werd erover gestemd.

Meulenkamp noemt Nederland een koploper op het gebied van zaadveredeling. 'Volgens onderzoek is 35 procent van de wereldhandel in groentezaden afkomstig uit Nederland. Daarmee is de Nederlandse zaadveredelingssector toonaangevend en van essentieel belang voor de voedselzekerheid, zowel op nationaal als internationaal niveau.'

Kennispositie

Nederland heeft met die kennispositie een verantwoordelijkheid in de wereld, stelt het VVD-Kamerlid. De komende decennia wordt die positie belangrijker. De ontwikkeling van nieuwe rassen, die bijvoorbeeld beter bestand zijn tegen extreem weer, verzilting of ziekten, is cruciaal voor de wereldwijd groeiende vraag naar duurzaam en goed voedsel.

Meulenkamp wil niet dat de kennis die in Nederland is opgebouwd in verkeerde handen of verkeerde landen terechtkomt. Dat kan ertoe leiden dat er te weinig Nederlandse zaadveredelingsbedrijven overblijven. De VVD'er noemt voorbeelden van bedrijven die al zijn opgekocht door buitenlandse multinationals.

Zo werd De Ruiter Seeds in 2008 overgenomen door Monsanto, dat vervolgens weer overgenomen werd door Bayer. In 2017 werd het Zwitserse Syngenta, met vijf vestigingen in Nederland, overgenomen door het Chinese ChemaChina.

Extra bescherming tegen overname

Om te voorkomen dat meer Nederlandse veredelingsbedrijven worden overgenomen, stelt Meulenkamp voor de sector vanwege de vitale en strategische functie te beschermen met de in 2023 aangenomen Wet Vifo. De wet bevat een veiligheidstoets voor investeringen, fusies en overnames die een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid. De veiligheidstoets geldt voor twee soorten bedrijven in Nederland: vitale aanbieders en ondernemingen die beschikken over sensitieve technologie.

Vitale aanbieders zijn bedrijven die vitale processen uitvoeren. Deze zijn zo belangrijk voor de Nederlandse samenleving dat uitval of verstoring tot grote maatschappelijke ontwrichting kan leiden. Onder de Wet Vifo vallen de meest vitale aanbieders die in private handen zijn. Het gaat bijvoorbeeld om aanbieders in het bankwezen en vitale aanbieders in het havengebied.

Kennis en informatie beschermen

Bij bedrijven die beschikken over sensitieve technologie, richt de wet zich op bescherming van kennis en informatie. Als die kennis en informatie bij uitlekken gevolgen kan hebben voor de nationale veiligheid, biedt de wet daarvoor beschermingsmogelijkheden.

Demissionair landbouwminister Piet Adema heeft bedenkingen bij het voorstel. Hij wil het plan met zijn collega's minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat en minister Dilan Yesilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid bespreken om te kijken welke stappen het kabinet kan zetten. Het is nog onduidelijk hoe hij uitvoering aan de motie gaat geven.