Ophokplicht grotendeels ingetrokken, op De Peel en Veluwe na

In de regio's 7, 10 en 19 blijft ook de afschermplicht voor houders met meer dan 250 fazanten, loopvogels of sierwatervogels actief. Minister Adema heeft dit besloten op basis van een nieuw advies van de Deskundigengroep Dierziekten.

Deze groep deskundigen komt regelmatig bij elkaar om een analyse te maken over de vogelgriepsituatie. Het risico op introductie van vogelgriep op pluimveebedrijven wordt inmiddels voor heel Nederland ingeschat als 'laag' als de ophokplicht in stand blijft en 'laag tot matig' wanneer deze wordt ingetrokken. Eerder was het risico nog 'matig tot hoog'.

De deskundigen hebben het risico naar beneden bijgesteld, omdat er al geruime tijd geen uitbraken zijn geweest op pluimveebedrijven in Nederland. De laatste uitbraak dateert van 1 december 2023 in Putten. Ook speelt mee dat er zowel bij de monitoring onder levende als de monitoring onder dode wilde vogels in de afgelopen weken geen hoogpathogeen vogelgriepvirus is aangetoond. Daarnaast zijn watervogels die met de wintertrek naar Nederland zijn gekomen nu grotendeels vertrokken.

Kleinere kans op infecties

In Denemarken worden nog wel meer infecties gezien. Kijkende naar het verloop van de vogeltrek, dan is de kans echter klein dat deze vogels naar Nederland komen. Ook verwachten de deskundigen dat de kans op infectie de komende maanden afneemt door de oplopende omgevingstemperatuur en de toenemende zonkracht. Dit is ongunstig voor de overleving van het virus.

In Europa is het aantal vogelgriepuitbraken bij commerciële pluimveebedrijven in de afgelopen maanden eveneens afgenomen. Al zijn er nog wel uitbraken geweest bij commercieel gehouden vogels in Duitsland, Denemarken, Hongarije, Bulgarije, Tsjechië, Slowakije, Polen en Noorwegen. Ook is in het Verenigd Koninkrijk recent één uitbraak geweest.

Het aantal meldingen van vogelgriep onder wilde vogels is, naast Nederland, ook in andere Europese landen afgenomen.

Alertheid blijft nodig

Wel moet rekening worden gehouden met een grote mate van onzekerheid in de risico-inschatting. Dit komt doordat nieuwe varianten kunnen ontstaan. Alertheid blijft daarom, volgens Adema, noodzakelijk. Dat bleek vorig jaar ook. Toen werd de ophokplicht in de laatste twee regio's op 3 november afgeschaft en moest deze op 14 november weer worden ingesteld.

De landbouwminister blijft de vogelgriepsituatie nauwgezet volgen en zal de deskundigen met regelmaat om een nieuwe risicobeoordeling vragen. Ook vindt er regelmatig overleg plaats met verschillende organisaties over de situatie bij wilde vogels. Het risico dat vogelgriep van pluimvee overgaat op mensen (zoönose) is in Nederland nog steeds klein, blijkt uit een recent rapport van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid.

Voorzitter Kees de Jong van de vakgroep Pluimveehouderij van LTO/NOP stelt dat het afschaffen van de ophokplicht positief is voor biologische pluimveehouders en houders van hennen met vrije uitloop. 'Al is een ophokplicht vanwege vogelgriep sinds de invoering van de nieuwe Europese regels geen belemmering meer voor de verkoop van de eieren.'

Wel geeft De Jong aan dat het afschaffen van de ophokplicht meer risico met zich meebrengt inzake een uitbraak van vogelgriep. 'En dat zal dan weer leiden tot exportbelemmeringen voor bijvoorbeeld broedeieren of pluimveevlees.'

Evaluatie maatregelen

Naast de ophok- en afschermplicht zijn er nog een aantal landelijke preventieve maatregelen van kracht, zoals het bezoekers- en tentoonstellingsverbod. Omdat het hoogpathogene vogelgriepvirus het hele jaar door aanwezig is, besmettingen niet seizoensgebonden zijn en met het oog op de recente risicobeoordeling, gaat Adema de andere maatregelen binnenkort evalueren. 'Mocht die evaluatie leiden tot aanpassingen, dan zal ik de Kamer daarover informeren', meldt de minister.

De Jong hoopt dat Adema ook de bezoekregels onder de loep neemt. 'Het is goed als adviseurs weer, met inachtneming van de hygiënische maatregelen, meer mogelijkheden krijgen voor een bedrijfsbezoek. Hun adviezen dragen ook bij aan een betere diergezondheid en de productie op de pluimveebedrijven.'

Vernieuwde begrenzing

Verder is Adema voornemens om, als er een beperkingszone ingesteld moet worden, de wijze van begrenzing van die zone aan te passen. 'De gebiedsregeling voorziet voor een korte periode in een aantal verboden en verplichtingen in het gebied waar een uitbraak met vogelgriep is geweest. De afgelopen jaren was het gebruikelijk de gebiedsbeschrijving van de zogenoemde beperkingszone (10 kilometerzone) op basis van straten en andere natuurlijke grenzen vast te stellen.'

Volgens Adema was deze aanpak duidelijk, maar zorgde het er ook voor dat er locaties in de gebiedsbeschrijving werden opgenomen die eigenlijk buiten de beperkingszone vallen. 'Nu het technisch mogelijk is om via de dierziekteviewer van RVO2 te zien of een locatie al dan niet in de beperkingszone valt, is een gebiedsbeschrijving niet meer nodig. Nadat de technische aanpassingen zijn voltooid door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, zal ik de gebiedsbeschrijving in geval van een uitbraak vervangen door een cirkel.'