Dierenarts wordt beloond bij gezond vee

‘Ik had al langer een tegenstrijdig gevoel: hoe meer zieke koeien, hoe meer de dierenarts verdient’, vertelt Knol. Hij boert samen met zijn buurman in Kampen. Ze houden 180 melk- en kalfkoeien.
Toen de melkveehouder hoorde van het project waarin een andere samenwerking met de dierenarts centraal stond, stapte hij in. ‘Je zou kunnen stellen dat onze bedrijfsresultaten verbeteren naarmate de bedrijfsbegeleiding door de dierenarts kwalitatief beter wordt. Dat is het uitgangspunt bij deze pilot.’
In het project stellen de veehouder en de dierenarts samen een doel vast voor het verbeteren van de diergezondheid en reductie van medicijnen en kosten. Denk daarbij aan doelstellingen rondom klinische mastitis, klauwaandoeningen, stofwisselingsstoornissen, kalversterfte en vruchtbaarheid.
Vervolgens spreken de twee af welke financiële vergoeding de dierenarts ontvangt bij het behalen van de doelstelling. Deze financiële prikkel moet ervoor zorgen dat de dierenarts het optimale uit het bedrijf haalt.
Frank Oort, de dierenarts van Knol, stond open voor dit initiatief. ‘Tot nu toe gold: als er veel gezondheidsproblemen zijn op een melkveebedrijf, dan zijn de rekeningen van de dierenarts hoger. Het spreekt me aan dat je als dierenarts kunt aantonen dat je meerwaarde levert voor de gezondheid op het bedrijf. Adviseurs, en dus ook dierenartsen, dienen de melkveehouder geen geld te kosten, maar geld op te leveren’, vindt Oort.
Samen met Courage maakten Oort en Knol in september 2014 een plan van aanpak en een contract. ‘We zijn begonnen met het verbeteren van de uiergezondheid en zochten naar kengetallen die beïnvloedbaar zijn door de dierenarts. Dat was even zoeken’, vertelt Knol.
De twee kozen ervoor om het percentage nieuwe koeien met een verhoogd celgetal als uitgangspunt te nemen. Dat lag op dat moment op 10 procent. Doel was dit binnen een jaar terug te brengen naar 5 procent.
Het verdienmodel voor de dierenarts is hierop afgestemd, zegt Oort. ‘De proef loopt van 1 september 2014 tot 1 september 2015. In die periode breng ik twee derde van de advieskosten in rekening. Wordt het doel niet gehaald, dan blijft het hierbij. Lukt het wel om het percentage nieuwe koeien met een verhoogd celgetal te halveren, dan breng ik het volledige bedrag in rekening.’
Bij deze aanpak is de dierenarts niet alleen een dienstverlener, maar wordt hij medeverantwoordelijk voor het resultaat. De belangen van beiden lopen meer parallel en er ontstaat een nieuwe partnership.
Na grondige analyse van dieren, bedrijf en kengetallen stelde Oort samen met Knol een lijst van maatregelen op (zie kader). Het resulteerde in een lager aantal koeien met zichtbare uierontsteking, vertelt Knol. ‘Het aantal nieuwe koeien met een verhoogd celgetal is teruggebracht naar 7 procent. Je draait de kraan met nieuwe gevallen als het ware dicht. We gaan de goede kant op.’

Vingeroefening

Het streefgetal van 5 procent wordt niet gehaald, dus krijgt de dierenarts geen bonus. ‘Maar daar ligt de nadruk niet op’, zegt Knol. ‘Het was vooral een vingeroefening om dit nieuwe relatiemodel uit te proberen. Mogelijk breiden we het daarna nog uit met andere kengetallen.’
Het grote voordeel zit vooral in het gezamenlijke doel dat de veehouder en zijn dierenarts nastreven, stelt Knol. ‘Ik merkte gaandeweg dat we hetzelfde belang hebben. Maar je rol als melkveehouder verandert. Als boer ben je nu minder vrijblijvend bezig. Je bent aan de dierenarts verplicht om zijn adviezen op te volgen.’
Dat was even wennen voor de melkveehouder. ‘Voorheen voerden we niet altijd een bacteriologisch onderzoek uit, maar op advies van de dierenarts doen we dat nu wel. Het gaat echt om wederzijds vertrouwen.’
Ook Oort is enthousiast. Wat hem betreft gaat hij deze relatie met meerdere melkveehouders aan. ‘Maar de bal ligt bij de boer. Hij moet deze nieuwe samenwerking zien zitten.’