Kwekerij Dependens teelt zonder vloeken en radio

Kwekerij Dependens in Bennekom is een biologische kwekerij van heesters, bomen en vaste planten. Het bedrijf is Nederlandse Planten Collectiehouder van Buddleja (vlinderstruik) en Iris sibirica. Van de Buddleja heeft de kwekerij 100 soorten in het assortiment, van de Iris siberica 85. Jaarlijks levert het bedrijf 10.000 Buddleja's en 80.000 vaste planten. Op 0,75 hectare staan bijzondere heesters en bomen, waaronder fruit- en vijgenbomen, die vooral bestemd zijn voor hoveniersbedrijven.

Dependens heeft elf medewerkers en een aantal vrijwilligers die van drie halve dagen tot vier dagen per week aanwezig zijn. Alle medewerkers hebben een afstand tot de arbeidsmarkt. Wat eigenaar Jan Huiberts betreft is iedereen welkom als medewerker. 'We proberen voor ieder een juiste plaats te creëren. De enige voorwaarde: we vloeken niet en hebben geen radio aan.'

Bomencentrum

Huiberts, geboren en getogen in boomkwekersdorp Opheusden, kreeg als vierjarig jongetje de smaak al te pakken, als hij met de buurman meeging naar een kwekerij. Na de middelbare tuinbouwschool werkte hij bij een hoveniersbedrijf in Veenendaal en bij gemeente Amerongen. In 1990 kwam Huiberts bij het tegenwoordig in Baarn gevestigde Bomencentrum Nederland terecht. Daar hield hij zich bezig met inkoop en verkoop.

Na verloop van tijd wilde Huiberts voor zichzelf beginnen en met een compagnon nam hij op 1 februari 2000 Schiphorst in Wageningen over. 'Ik deed de in- en verkoop en het administratieve werk en mijn compagnon hield zich bezig met het werk buiten', vertelt de kweker. 'Toen hij in 2004 vertrok, kreeg ik de teelt er plotseling bij op mijn bord.' Op de 20 hectare grote kwekerij waren altijd gewasbeschermingsmiddelen gebruikt, maar toen de ondernemer dat achterwege liet, bleven de bomen schoon.

Duurzame inkoop

'Ik begon me af te vragen of ik zonder spuiten kon kweken en hoe ik dat aan de buitenwereld kenbaar kon maken', zegt Huiberts. 'In die tijd was net het Milieukeur voor de boomkwekerij opgericht. Binnen een uur waren we gecertificeerd.' In 2007 volgde een SKAL-certificering. Met de veranderde regelgeving in 2010 op het gebied van duurzame inkoop bij gemeentes en provincies verwachtte de ondernemer dat de vraag naar zijn producten toe zou nemen. Dat was niet zo en de kwekerij kwam in de rode cijfers terecht.

'2011 was een vervelend jaar, waarin ik medewerkers heb moeten ontslaan. De buitenpercelen heb ik afgestoten, zodat ik nog 6 hectare overhad. Daarna ben ik me gaan herbezinnen. Ik besloot ook vaste planten te gaan kweken', zegt de kweker.

Grote opdracht

'In 2012 kregen we gelukkig een grote opdracht: we mochten 80.000 planten leveren voor de Weg van de Toekomst in Oss. Omdat ik niet alles alleen aankon, heb ik een van mijn oude medewerkers opnieuw in dienst genomen. Een jongen met niet-aangeboren hersenletsel, die hier graag wilde komen werken, kwam in 2012 als eerste werknemer met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst.'

Dat deed bij Huiberts de gedachte postvatten dat hij meer voor zijn naasten wilde doen. Via gemeente Wageningen kwam Riekie bij Dependens werken. 'Ik kan wel stellen dat dat een succesverhaal is', zegt de kweker. 'Toen Riekie bij ons kwam, kwam ze met een scootmobiel. Als ze naar de achterste tunnel was gelopen, kon ze niet meer. Nu komt ze op de fiets naar de kwekerij en loopt ze met zware kruiwagens. Ik ben ervan overtuigd dat je veel zorgkosten uitspaart, als je mensen die nu thuiszitten kunt activeren.'

Uitdaging

Het ging nog niet goed met de kwekerij, tot in 2016 Elwin de Vink, hoofd ontwerp bij Donkergroen Ontwerp & Advies in Sneek, contact zocht met Dependens. 'Voor de circulaire tuin bij het nieuwe hoofdkantoor van ABN Amro in Amsterdam wilde hij 40.000 biologische vaste planten hebben', vertelt Huiberts. 'Gezien het korte tijdsbestek was dat een uitdaging, maar door uitgangsmateriaal in te kopen in Duitsland is het gelukt.'

De ondernemer probeert steeds duurzamer te werken vanuit de christelijke gedachte van rentmeesterschap over de schepping. Hij maakt bijvoorbeeld zijn eigen potgrond uit bladafval van de eigen kwekerij en uit de gemeentes Ede en Wageningen. Nieuwe opdrachten liggen in het verschiet. Ook de vraag naar biologische planten bij particulieren en ontwerpers trekt aan. 'Het laatste half jaar hebben we geen verlies gehad. Hopelijk zijn de magere jaren nu voorbij.'