Impact biggenprijs bij afleveren groter dan voerprijs

Kasper Bekker van Saldo Advies Varkenshouderij krijgt sinds de voerprijzen in de lift zitten veel vragen over het effect van lichter leveren op het bedrijfsresultaat. Hij is daar duidelijk over: onder de huidige marktomstandigheden kost lichter leveren meer dan dat het opbrengt. 'Door een varken een week vroeger te leveren, bespaart een varkenshouder op jaarbasis weliswaar 2 procent op de voerkosten, maar de bigkosten stijgen met 6 procent.'

Aan de hand van een rekenmodel maakt Bekker de som inzichtelijk. Het rekenmodel is het rationele vertrekpunt voor al zijn berekeningen. Belangrijke uitgangspunten in het rekenmodel zijn de voederconversie (VC) en de groei. De VC wordt uitgedrukt in procenten van het bedrijfsgemiddelde. Voor biggen van 25 kilo is de VC 67 procent van het bedrijfsgemiddelde.

Efficiënter

Wegen de varkens 75 kilo, dan is de VC 95 procent en bij een gewicht van 125 kilo is de VC 133 procent van het bedrijfsgemiddelde. 'Jonge dieren gaan efficiënter met hun voer om dan varkens tegen het eindgewicht', licht Bekker toe. Hij illustreert dat aan de hand van drie bedrijven die over het traject van 25 tot 125 kilo een VC hebben van respectievelijk 2,80, 2,50 en 2,20.

Wegen de biggen 25 kilo, dan hebben zij in die drie verschillende situaties 1,88, 1,68 en 1,47 kilo voer nodig voor 1 kilo groei. Wegen de dieren 75 kilo, dan loopt de VC uiteen van 2,66 tot 2,09. Het verschil in benodigde kilo's voer per kilo groei is op het eindgewicht nog groter. De spreiding is dan 3,72 (bedrijfsgemiddelde 2,80) en 2,93 (bedrijfsgemiddelde 2,20). Met de VC wordt de hoeveelheid start-, overgangs- en eindvoer berekend.

Ook het verloop van de groei heeft Bekker gevat in een model. 'Aan het eind van de ronde bepaalt de voergift de groei.' In het voorbeeld – de waarden kunnen flexibel in het model worden ingevuld – wordt gerekend met een bedrijfsgemiddelde van 875 gram groei per dag en een voederconversie op het eind van het groeitraject van 3,18.

Kilo's eindvoer

Krijgen de varkens bij die uitgangspunten vanaf een gewicht van 85 kilo nog 2,50 kilo eindvoer, dan zakt de groei per dag naar 786 gram. Krijgen de varkens in plaats daarvan 2,75 kilo voer per dag, dan stijgt de groei naar 865 gram per dag. Bij 3 kilo voer per dag stijgt de groei zelfs naar 943 gram per dag.

Is de vleesvarkensfase geen zeventien maar zestien weken, dan daalt de voeropname van 2,27 naar 2,22 kilo per dag. De prijs per kilo voer stijgt van 0,397 euro naar 0,399 euro exclusief btw, omdat het startvoer iets zwaarder drukt op het totaal. De dagelijkse voerkosten dalen van 0,902 euro naar 0,885 euro. Per gemiddeld aanwezig vleesvarken (gavv) dalen de voerkosten dan bij een week vroeger leveren van 329,27 euro naar 322,97 euro.

Besparing op voerkosten

Dat is een besparing op de voerkosten van 6,30 euro per gavv per jaar. Gaan de varkens een week eerder naar de slachterij, dan zijn op jaarbasis geen 3,059 biggen per vleesvarkensplaats nodig, maar 3,250 biggen (106,25 procent). Is de biggenprijs 53 euro stijgen, dan de kosten per gavv per jaar van 162,12 euro naar 172,25 euro.

'Bij de huidige biggenprijs kost een week vroeger leveren geld', zegt Bekker. De voordelen van een iets lagere uitval en mestproductie maken het verschil van bijna 4 euro niet goed.

Minder biggen nodig

'Als een bedrijf met vierduizend vleesvarkens (opleggewicht 25 kilo), 880 gram groei per dag, een VC van 2,5 en een kiloprijs van 1,73 euro varkens aflevert van 97 kilo geslacht gewicht in plaats van 94 kilo, dan bespaart het 1.779 euro. Vooral omdat op jaarbasis 472 biggen minder nodig zijn. Daalt de biggenprijs met 4 euro van 60 naar 56 euro, dan is daar 472 x 4 euro = 1.888 euro mee gemoeid en is het voordeel van iets zwaarder leveren alweer weg.

'Het optimale aflevermoment hangt af van de verhouding tussen de biggenprijs en de voerprijs', zegt de saldospecialist. Ter illustratie wijzigt hij een van de variabelen in het rekenmodel. Het effect daarvan wordt direct zichtbaar onder de streep. Zo is het houden van beren nu een stuk aantrekkelijker dan het houden van borgen.

Meer kilo's vlees

Daalt bij de huidige prijsverhoudingen de biggenprijs inclusief toeslag onder de 50 tot 55 euro – en die signalen zijn er –, dan komt lichter leveren in beeld. Bekker: 'Lever je lichter, dan produceer je op jaarbasis netto meer kilo's vlees per vleesvarkensplaats.' Simpelweg doordat door de aankoop van meer biggen meer kilo's worden aangevoerd op het bedrijf.

Dat een vleesvarkenshouder nadenkt over mogelijkheden om op voerkosten te besparen, noemt de saldospecialist voor de hand liggend. Het effect van de voerkosten op de voerwinst is namelijk groot. Wie wil sturen op voerwinst, probeert de korting op gewicht, vet- en vleespercentage minimaal te houden en anderzijds de concepttoeslag maximaal binnen te halen.

Het uitsorteren van slachtrijpe varkens en het opgeven van de juiste aantallen noemt Bekker belangrijke 'knoppen' waarmee het verschil wordt gemaakt.

Volle wagens

Volle wagens aanmelden bijvoorbeeld is min of meer een ongeschreven wet. De meerkosten van alleen een voorwagen of aanhanger beperken zich vaak tot 50 euro. Dat staat in geen verhouding tot wat het kost om slachtrijpe varkens langer te laten liggen. Bekker: 'Te zware beren kosten vaak al meer dan 20 euro per stuk', zegt Bekker. Hetzelfde geldt voor het optimale aflevergewicht.

'Het gemiddeld geslacht gewicht mag anderhalf keer de spreiding zijn onder je maximumgewicht.' Is het maximum geslacht gewicht 106 kilo, dan ligt het optimum bij 97 kilo. Gemiddeld 5 à 6 procent van de varkens zwaarder leveren dan de bovengrens is echt het maximum. 'Lever je lichter, dan haal je de prijs niet. Zijn de varkens gemiddeld zwaarder dan 97 kilo, dan loop je te veel mis door de kortingen. Streef naar de maximale opbrengstprijs.'